Μαθαίνοντας για το χαμομήλι στην Κύπρο.

Το φυσικό αντιβιωτικό.

Το φυσικό αντιβιοτικό της φύσης. Φυτρώνει παντού και ολα τα φυτά και ζωα της γης επωφελούνται απο τις ιδιότητες του. Γιατρεύει τα φυτά γύρω του γιατρεύει τα ζωα που το τρώνε και κυρίως γιατρεύει εμάς όταν χρειαζόμαστε μια φυσική ήπια αναλγητική ουσία.


Όταν ήμουνα μικρή πάντα μπέρδευα την μαργαρίτα με το χαμομήλι γιατί είναι λεπτή η διαφορά. Mπορεί να βρεθείς σε περιοχή που είναι ανακατεμένα μεταξύ τους και να μην ξέρεις τι μαζεύεις, δικαιολογημένα αφού είναι συγγενικό της είδος. Η σημαντικότερη διαφορά είναι οτι το χαμομήλι έχει έντονη μυρωδιά και είναι πιο ευαίσθητο φυτό στους άνεμους, ενώ η μαργαρίτα είναι άοσμη. Επίσης η μαργαρίτα έχει πιο μακριά πέταλα απο το χαμομήλι.


Μπορείτε να το κόψετε και με το χέρι αλλά επειδή είναι μικρούλια η συλλογή γίνεται με εργαλεία (χτένες) και το μάζεμα θα γίνει πανεύκολο. Η άνθηση αρχίζει τον Απρίλιο και διαρκεί μέχρι και τον Ιούνιο.


Το όνομά του προήλθε από τις Ελληνικές αρχαίες λέξεις χαμαί= πανω απο το έδαφος, λέξη που ακόμη χρησιμοποιήτε και στην Κυπριακή διάλεκτο και το μήλο επειδή οι αρχαίοι έλεγαν οτι μυρίζει σαν μήλο ή μια άλλη εκδοχή που μήλον στα αρχαία σημαίνει και πρόβατο δηλαδή το πρόβατο πάνω στο έδαφος. Το χαμομήλι έχει επίσης ονομαστεί «γιατρός των φυτών», γιατί όπου φύεται, το ριζικό του σύστημα βοηθάει όλα τ’ ασθενικά φυτά που φύονται μαζί του. Οι δύο ποικιλίες του που χρησιμοποιούνται ευρέως είναι το γερμανικό χαμομήλι (Matricaria recutita) και το ρωμαϊκό (Chamaemelum nobile). Στην Κύπρο είναι γνωστό και ως μουγιόχορτο.


Ο πρώτος που αναφέρει τις ευεργετικές του ιδιότητες είναι ο Ιπποκράτης (460-370 π. Χ.), ο πατέρας της Ιατρικής που το θεωρούσε εμμηναγωγό και φάρμακο κατά της υστερίας. ως φάρμακο χάρη στις ηρεμιστικές και αντισηπτικές του ιδιότητες. Χρησιμοποιούνταν από τους Έλληνες και τους Ρωμαίους. 


Από το φυτό συλλέγονται μόνον τ’ άνθη, όταν ωριμάσουν καλά κατά προτίμηση τις πρωινές ώρες και πριν αρχίσουν να πέφτουν τα πέταλά γιατί τότε καταστρέφεται η ποιότητα και κατά την φυσική αποξήρανση παίρνουν σκούρο χρώμα. Σε περίπτωση που χρησιμοποιείται ολόκληρο το φυτό, το κρεμάτε ανάποδα σε ξηρό μέρος να αποξηρανθεί. Το χαμομήλι δεν πλένεται ποτέ! Αφού συλλέξουμε τα βότανα, τα τοποθετούμε στην αποθήκη μας, που είναι χώρος σκοτεινός, και ξηρός χωρίς υγρασία και αεριζόμενος σε μεγάλα γυάλινα βάζα αεροστεγώς κλεισμένα. Τα μεταλλικά και τα πλαστικά δοχεία δεν συνιστώνται γιατί μπορούν να μολύνουν τα βότανα. Προληπτικά ρίχνουμε μερικούς κόκκους ρυζιού μέσα στα βάζα, ώστε να απορροφηθεί τυχόν πλεονάζουσα υγρασία.


Χρησιμοποιώντας μέλι αντί για ζάχαρη η με τσάι δυόσμο ενισχύουμε τις ιδιότητες των βοτάνων και πολλαπλασιάζουμε την βιολογική αξία του αφεψήματος μας. Η θερμοκρασία του νερού δεν πρέπει να είναι πάνω απο 70 βαθμούς κελσίου γιατί καταστρέφονται οι βιταμίνες των βοτάνων και του μελιού. Πιο καλά είναι να πίνουμε το τσάι σε μια βαριά κούπα απο χοντρή πορσελάνη. Όταν ρίχνουμε το ζεστό νερό στην κούπα αυτή λειτουργεί εξισορροπητικά. Στην αρχή λόγο τους βάρος της ρουφά θερμοκρασία επιτρέποντας μας να ξεκινήσουμε πιο γρήγορα την κατανάλωση και έπειτα το κρατά για περισσότερη ωρα ζεστό.


Χρησιμοποιείται για κρυολόγημα, άγχος, γρίπη, νεύρα, δυσπεψία, ημικρανίες, νευραλγίες, ζαλάδες, στομαχόπονους, ρευματισμούς, στρες, πόνους περιόδου, ουρική μόλυνση, αϋπνία, έλκος και πόνους στα έντερα. Βοηθά τα μικρά παιδιά να κοιμηθούν, διουρητικό, χαλαρωτικό σε ολόκληρο το σώμα. Ένα φλιτζάνι χαμομήλι το βράδυ βοηθά πάντα για έναν ήρεμο ύπνο. Ελέγχει το διαβήτη. Αυξάνει την όρεξη σε περιπτώσεις ανορεξίας. Είναι ευεργετικό για υπερκινητικά και ανήσυχα παιδιά. Αποτρέπει την εμφάνιση καρκίνου. Τονώνει το ανοσοποιητικό. Αντιμετωπίζει τα δερματικά προβλήματα με κομπρέσες.  Το αφέψημα χαμομηλιού μπορεί να μας ανακουφίσει από το φούσκωμα και τα ενοχλητικά αέρια, Χρήσιμο στην ουλίτιδα (και σε άφθες) και ως οφθαλμική πλύση (σε πόνους ματιών ή στο κριθαράκι). Βελτιώνει τους μαύρους κύκλους και το πρήξιμο στα μάτια: Αν αντιμετωπίζετε τέτοιου είδους προβλήματα στα μάτια, χρησιμοποιήστε φακελάκια με χαμομήλι, τα οποία έχετε εμβαπτίσει σε ζεστό νερό και τοποθετήστε τα σε κλειστά βλέφαρα (ή κάντε το ίδιο βουτώντας λίγο βαμβάκι στο αφέψημα χαμομηλιού). Οι μαύροι κύκλοι θα μειωθούν. Επουλώνει εγκαύματα και σπυριά. Ανακουφίζει από αναφυλαξία, φαγούρα, πονόδοντο, βήχα, κρυολογήματα, τυμπανισμό, αιμορροΐδες, κράμπες, πόνο των αυτιών και πληγές στο στόμα. Το χαμομήλι μεταξύ άλλων περιέχει κάλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο.


Δοσολογικό σχήμα: Ρωτήστε πρώτα τον ιατρό σας πριν δώσετε χαμομήλι σε παιδί. Κάτω απο πέντε ετών δεν θα πρέπει να λαμβάνουν περισσότερα από μισή κούπα του τσαγιού ημερησίως.

Ποιοι πρέπει να το αποφεύγουν: 
Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων χαμομηλιού είναι γνωστό ότι προκαλεί πεπτικό ή το γαστρεντερικό ερεθισμό . Λαμβάνοντας περισσότερο από τη συνιστώμενη δοσολογία του Χαμομηλιού , η οποία περιορίζεται σε 3 έως 4 φορές την ημέρα, μπορεί να προκαλέσει διάρροια, εμετό και ναυτία. Μελέτη του Πανεπιστημίου του Maryland Medical Center δείχνει ότι τα παιδιά κάτω των 18 ετών δεν πρέπει καταναλώνουν περισσότερο από το ήμισυ της δόσης των ενηλίκων κάθε μέρα. Τα παιδιά από 5 ετών και κάτω δεν πρέπει να καταναλώνουν περισσότερο από μισό φλιτζάνι του τσαγιού την ημέρα. Το Χαμομήλι συσσωρεύεται στο σώμα, έτσι ώστε οι παρενέργειες μπορούν να εμφανιστούν, για μία μεγάλη δόση, μετά από αρκετές ημέρες. 


Οι έγκυες γυναίκες μπορούν να χρησιμοποιήσουν χαμομήλι για να ανακουφίσει την πρωινή αδιαθεσία, ναυτία και εμετό , αλλά αν καταναλώνονται σε μεγάλες μπορεί να είναι επιζήμιο για την εγκυμοσύνη.


Επισημαίνεται ότι άτομα που είναι αλλεργικά στις μαργαρίτες και τα χρυσάνθεμα, μπορεί να είναι αλλεργικά και στο χαμομήλι και για το λόγο αυτό πρέπει να το αποφεύγουν. Έχουν περιγραφεί περιπτώσεις έντονων αλλεργικών αντιδράσεων σε άτομα που έπιναν ρόφημα από χαμομήλι.
Οι πάσχοντες από άσθμα. 
Οι πάσχοντες από έλλειψη σιδήρου. Μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση σιδήρου από το έντερο. 
Όσοι ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά, ηρεμιστικά, υπνωτικά, και άλλα συναφή σκευάσματα. 


ΑΦΕΨΗΜΑ: Για κάθε φλιτζάνι ρίχνουμε ένα κουταλάκι από το βότανο. Το σκεπάζουμε και το αφήνουμε να βράσει για 10 έως 15 λεπτά. Σουρώνουμε και το πίνουμε σκέτο, με ζάχαρη ή μέλι.

Κομπρέσες με αφέψημα χαμομηλιού. Αφήστε τις για 10 λεπτά τοπικά, προκειμένου να καταπραΰνουν κάθε είδους δερματικό πρόβλημα. 


Για τους ενήλικες:
• Τσάι - εμποτίστε 1 κούπα βραστό νερό σε περίπου 2-4 γραμμάρια αποξηραμένου βοτάνου. Αφήστε το για 10-15 λεπτά. Πιείτε 3-4 φορές την ημέρα ανάμεσα στα γεύματα.
• Γαργάρες - στοματικές πλύσεις. παρασκευάστε το τσάι  και αφήστε το να κρυώσει. Κάντε γαργάρες όσο συχνά επιθυμείτε.  Μπορείτε επίσης να πάρετε 10-15 σταγόνες από υγρό απόσταγμα σε 100ml ζεστού νερού και χρησιμοποιήστε τρείς φορές ημερησίως.
• Πρησμένα μάτια. Φροντίστε να φυλάξτε πάντα στην κατάψυξη τα χρησιμοποιημένα φακελάκια με χαμομήλι. Αφήστε τα σε θερμοκρασία δωματίου για 3 λεπτά και μετά ακουμπήστε τα πάνω στα κλειστά βλέφαρα. H τανίνη του χαμομηλιού περιορίζει το πρήξιμο.
• Κομπρέσες με αφέψημα χαμομηλιού. Αφήστε τις για 10 λεπτά τοπικά, προκειμένου να καταπραΰνουν κάθε είδους δερματικό πρόβλημα.
• Για το ερεθισμένο πρόσωπο. Bράστε 1 κουταλιά άνθη χαμομηλιού σε 150 ml νερό. Το κατεβάζετε από τη φωτιά και το αφήνετε για 15 λεπτά πριν το σουρώσετε. Στη συνέχεια, το αφήνετε να κρυώσει και προσθέτετε 2 σταγόνες από αιθέριο έλαιο λεβάντας. Κάντε με αυτό το μείγμα κομπρέσες στο πρόσωπο για να καταπραΰνετε την ερεθισμένη επιδερμίδα.(Προσοχή όμως, όχι πάνω στα μάτια.)
• Για καθημερινό ρόφημα. Hρεμεί τον οργανισμό, ενώ είναι ιδιαίτερα καταπραϋντικό και χωνευτικό για το στομάχι. Αντιμετωπίζει το στρες και την αϋπνία (σε αυτή την περίπτωση, καλό είναι να το πίνετε λίγο πριν τον ύπνο).
• Στο μπάνιο. Bράζετε 1 λίτρο νερό με μια γεμάτη χούφτα χαμομήλι, το κατεβάζετε από τη φωτιά και το αφήνετε για 15 λεπτά. Ύστερα το σουρώνετε και ρίχνετε το αφέψημα στην μπανιέρα, την οποία θα έχετε γεμίσει με νερό. Bυθίζετε το σώμα σας στο νερό και χαλαρώνετε. Tο μπάνιο αυτό θα σας ξεκουράσει και θα σας ηρεμήσει από το στρες, ενώ θα καταπραΰνει και πιθανούς ερεθισμούς στο δέρμα.
• Για να αφαιρέσετε το μακιγιάζ. Aνακατέψτε 2 κουταλιές φρέσκο γάλα με 2 κουταλιές αφέψημα χαμομηλιού. Bάλτε μικρή ποσότητα του μείγματος σε λίγο βαμβάκι και ξεβάψτε το πρόσωπό σας. Mόλις τελειώσετε με τον καθαρισμό, πλύνετε το πρόσωπο με νερό.
• Για τα μαλλιά. Παλιότερα ήταν πολύ διαδεδομένο το τελευταίο ξέβγαλμα των μαλλιών στο λούσιμο να γίνεται με νερό στο οποίο θα έχετε προηγουμένως βράσει χαμομήλι, για να αποκτήσουν τα μαλλιά ανοιχτές ανταύγειες και λάμψη.
• Στα καλλυντικά. Tο χαμομήλι χρησιμοποιείται για τις ευεργετικές απαλυντικές και καταπραϋντικές ιδιότητές του στο δέρμα, κυρίως δε σε προϊόντα καθαρισμού, ντεμακιγιάζ, αλλά και ενυδάτωσης.


Συνταγή για  χαμομηλόλαδο
Γεμίζουμε ένα γυάλινο βαζάκι σχεδόν ως την κορυφή με φρέσκο / χλωρό χαμομήλι. Προσθέτουμε ελαιόλαδο τόσο όσο να σκεπάσει όλα τα λουλούδια του χαμομηλιού. Κλείνουμε καλά το βαζάκι και το αφήνουμε στον ήλιο για περίπου 1.5 μήνα (ή 3 στην σκιά). Αφού περάσει το χρονικό διάστημα, χύνουμε το μείγμα σουρώνοντας το με φίλτρο του γαλλικού καφέ (ή 1-2 χαρτοπετσέτες) σε ένα αποστειρωμένο γυάλινο μπουκαλάκι. Μπορεί να διατηρηθεί ώς και 1 χρόνο σε σκιερό μέρος.


Χαμομήλι σε γλάστρα
Το χαμομήλι (Matricaria recutita) είναι ένα από τα πιο όμορφα αρωματικά φυτά της ελληνικής γης. Από τη στιγμή που φυτρώνει παντού από μόνο του είναι σίγουρο πως θα μπορούσε να φυτρώσει και στις γλάστρες σας αν σπέρνατε λίγο σπόρο. Είναι από τα μεσογειακά φυτά που δεν απαιτούν πολύ νερό αλλά σίγουρα χρειάζονται αρκετό ήλιο για να αναπτυχθούν.

Το χαμομήλι σας θα πρέπει να το σπείρετε αργά το φθινόπωρο όταν αρχίζουν να πέφτουν οι θερμοκρασίες και μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου το αργότερο. Αν όλα πάνε καλά την άνοιξη θα μπορείτε ναι χαίρεστε τα πανέμορφα άνθη του στις γλάστρες σας και φυσικά να μαζέψετε το δικό σας χαμομήλι.

Επίσης, εκχυλίσματα χαμομηλιού χρησιμοποιούνται σε διάφορα καλλυντικά ή σαμπουάν.