Χορευτική Πανούκλα

Χορεύοντας μέχρι θανάτου;!

Η Χορευτική Πανούκλα του 1518, ή Επιδημία Χορού του 1518, ήταν μια χορευτική μανία που συνέβη στη Γαλλία που τότε ονομαζόταν Στρασβούργο της Αλσατίας. Συνέβη στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1518 και κράτησε μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1518. Κάπου μεταξύ 50 και 400 άνθρωποι χόρευαν για εβδομάδες!

Υπάρχουν πολλές θεωρίες, η πιο δημοφιλής είναι η μαζική υστερία που προκαλείται από το άγχος, που προτείνει ο John Waller. Άλλες θεωρίες περιλαμβάνουν ερυσιβώδη και θρησκευτικές εξηγήσεις.

Κάποιες φήμες λένε ότι αυτοί οι άνθρωποι κυριολεκτικά χόρευαν μέχρι θανάτου!

Το ξέσπασμα ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1518 όταν μια γυναίκα με το όνομα Frau Troffea άρχισε να χορεύει με πάθος σε έναν δρόμο στο Στρασβούργο. Η Τροφέα χόρευε για μια εβδομάδα. Σύντομα, τρεις δεκάδες άλλοι συμμετείχαν στον έντονο χορό.

Μέχρι τον Αύγουστο, η «χορευτική πανούκλα» είχε στοιχίσει 400 θύματα. Οι χορευτές είχαν αρχίσει να καταρρέουν. Λέγεται ότι κάποιοι πέθαναν ακόμη και από εγκεφαλικό ή καρδιακή προσβολή. Κανείς δεν ήξερε τι το προκάλεσε, οπότε δεν ήξεραν πώς να το θεραπεύσουν. Στις αρχές Σεπτεμβρίου, το ξέσπασμα άρχισε να μειώνεται, όταν οι χορευτές στάλθηκαν σε ένα βουνό για να προσευχηθούν για συγχώρεση.

Ιστορικά έγγραφα, όπως "σημειώσεις γιατρών, κηρύγματα για τον καθεδρικό ναό, τοπικά και περιφερειακά χρονικά, ακόμη και σημειώσεις που εκδόθηκαν από το δημοτικό συμβούλιο του Στρασβούργου, ισχυρίζονται ότι τα θύματα χόρεψαν, δεν είναι γνωστό γιατί.

Οι ιστορικές πηγές συμφωνούν ότι υπήρξε ξέσπασμα χορού μετά από μια μόνο γυναίκα που άρχισε να χορεύει, και ο χορός δεν φαινόταν να σβήνει. Διήρκεσε τόσο πολύ που τράβηξε ακόμη και την προσοχή των αρχών, ώσπου το συμβούλιο παραχώρησε την εξουσία στους γιατρούς, οι οποίοι συνταγογραφούσαν στους ταλαιπωρημένους να ''χορεύουν'' ελεύθεροι από αυτό.

Υπάρχουν ισχυρισμοί ότι οι αίθουσες των συντεχνιών ανακαινίστηκαν για να φιλοξενήσουν τους χορούς. Μουσικοί και δυνατοί άνθρωποι προσπάθησαν επίσης να βοηθήσουν στη διατήρηση της χορευτικής μανίας να παραμείνουν όρθιοι. Αυτό απέτυχε, και το συμβούλιο αναγκάστηκε να απαγορεύσει τον δημόσιο χορό καθώς οι άνθρωποι χόρευαν φοβούμενοι ότι ήταν μια τιμωρία από τον Άγιο Βίτο και για να είναι "ελεύθεροι από αμαρτίες" πολλοί συμμετείχαν στη χορευτική πανούκλα.

Το συμβούλιο έφτασε στο σημείο να απαγορεύσει και τη μουσική. Όσοι χόρευαν τότε διέταξαν να πάνε στο προσκυνητάρι του Αγίου Βίτου, φορούσαν κόκκινα παπούτσια που ήταν ραντισμένα με αγιασμό και είχαν ζωγραφισμένους σταυρούς στις κορυφές και τις σόλες. Έπρεπε επίσης να κρατούν μικρούς σταυρούς στα χέρια τους και τα λιβάνια και τα λατινικά ξόρκια ήταν μέρος αυτής της «τελετουργίας». Προφανώς «συγχωρέθηκε από τον Βίτο», διαδόθηκε η είδηση για ένα επιτυχημένο τελετουργικό και η Πανούκλα του Χορού είχε τελειώσει.

Η πανούκλα του χορού συνέβη επίσης στη μεσαιωνική εποχή συμπεριλαμβανομένου του 11ου αιώνα στο Kölbigk της Σαξονίας. Παλιά πίστευαν ότι η πανούκλα του Χορού ήταν δαιμονική κτήση ή θεϊκή κρίση.
Τον 15ο στην Ιταλία που κάποτε ονομαζόταν Απουλία του αιώνα, μια γυναίκα δάγκωσε μια ταραντούλα, το δηλητήριο την έκανε να χορεύει με ταραχώδη και σπασμωδικό τρόπο. Ο μόνος τρόπος για να θεραπεύσει το δάγκωμα ήταν να «χτυπήσει» και να διαθέσει το σωστό είδος μουσικής, το οποίο ήταν αποδεκτό φάρμακο από μελετητές όπως ο Αθανάσιος Κίρχερ.

Έλεγαν ότι ήταν είτε δαιμονική κατοχή είτε υπερθερμασμένο αίμα.

Υπάρχει μια διαμάχη για το αν οι άνθρωποι χόρεψαν μέχρι θανάτου. Ορισμένες πηγές υποστηρίζουν ότι για μια περίοδο η πανούκλα σκότωνε περίπου δεκαπέντε άτομα την ημέρα, αλλά οι πηγές της πόλης του Στρασβούργου την εποχή των γεγονότων δεν ανέφεραν τον αριθμό των θανάτων ή ακόμη και αν υπήρχαν θάνατοι. Ο Ned Pennant-Rea ισχυρίζεται επίσης ότι ο τελικός αριθμός των νεκρών δεν είναι γνωστός, αλλά εάν οι ισχυρισμοί των δεκαπέντε ανθρώπων που πέθαιναν την ημέρα ήταν αληθινοί, τότε ο απολογισμός θα μπορούσε να φτάσει τις εκατοντάδες.

Η κύρια πηγή για τον ισχυρισμό είναι ο John Waller, ο οποίος έχει γράψει πολλά άρθρα σε περιοδικά για το θέμα και το βιβλίο A Time to Dance, a Time to Die: The Extraordinary Story of the Dancing Plague of 1518. Ο Waller αναφέρει ότι οι θάνατοι ήταν όλοι από μεταγενέστερες αναφορές των γεγονότων. Υπάρχει επίσης αβεβαιότητα σχετικά με το ποιος είναι ο αρχικός χορευτής (είτε η "Frau Troffea" είτε μια γυναίκα που δεν κατονομάζεται). Υπάρχουν έξι ιστορικές αφηγήσεις, οι τέσσερις από αυτές υποστηρίζουν ότι η πρώτη χορεύτρια ήταν η Λαίδη Τροφέα.

Σύγχρονες θεωρίες:
Τροφική δηλητηρίαση
Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η αιτία της χορευτικής πανούκλας θα μπορούσε να ήταν από τροφική δηλητηρίαση που προκαλείται από τα τοξικά και ψυχοδραστικά χημικά προϊόντα των μυκήτων της ερυσιβώδους (εργοτισμός), που αναπτύσσεται συνήθως σε δημητριακά (όπως η σίκαλη) που χρησιμοποιούνται για το ψήσιμο του ψωμιού.

Η εργοταμίνη είναι το κύριο ψυχοδραστικό προϊόν των μυκήτων της ερυσιβώδους και σχετίζεται δομικά με το φάρμακο λυσεργικό οξύ διαιθυλαμίδιο (LSD-25) και είναι η ουσία από την οποία συντέθηκε αρχικά το LSD-25. Ο ίδιος μύκητας έχει επίσης εμπλακεί σε άλλα σημαντικά ιστορικά γεγονότα, συμπεριλαμβανομένων των δοκιμών των μαγισσών του Σάλεμ.

Στο The Lancet, ο John Waller διαφωνεί με αυτή τη θεωρία επειδή πιστεύει ότι είναι αδύνατο όσοι δηλητηριάστηκαν από την ερυσιβάδα να μπορούσαν να χορεύουν για μέρες κάθε φορά τα ψυχοτρόπα χημικά της δεν θα επηρέαζαν τόσους πολλούς ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο. Η θεωρία του εργοτισμού επίσης αποτυγχάνει να εξηγήσει γιατί σχεδόν κάθε ξέσπασμα συνέβη κάπου κατά μήκος των ποταμών Ρήνου και Μοζέλα, περιοχές που συνδέονται με νερό αλλά με αρκετά διαφορετικά κλίματα και καλλιέργειες».

Μαζική υστερία που προκαλείται από το άγχος
Πρόκειται για μια ψυχογενή κινητική διαταραχή σε μαζική υστερία ή μαζική ψυχογενή ασθένεια, που κάνει πολλά άτομα να έχουν ξαφνικά την ίδια παράξενη συμπεριφορά. Η συμπεριφορά εξαπλώνεται γρήγορα και ευρέως σε ένα επιδημικό μοτίβο. Αυτό το είδος συμπεριφοράς θα μπορούσε να είχε προκληθεί από υψηλότερα επίπεδα ψυχολογικού στρες, που προκλήθηκαν από τα αδίστακτα χρόνια (ακόμη και με τα τραχιά πρότυπα της πρώιμης σύγχρονης περιόδου) που υπέφεραν οι κάτοικοι της Αλσατίας.

Ο Waller πιστεύει ότι ο χορός ήταν «ψύχωση που προκλήθηκε από το στρες» σε μαζικό επίπεδο, καθώς οι άνθρωποι που χόρευαν σε αυτήν την περιοχή υπέφεραν από πείνα και ασθένειες και οι πολίτες έτειναν να είναι δεισιδαίμονες. Επτά άλλα κρούσματα χορευτικής πανούκλας αναφέρθηκαν στην ίδια περιοχή κατά τη μεσαιωνική εποχή.

Αυτή η ψυχογενής ασθένεια θα μπορούσε να έχει δημιουργήσει μια χορεία (που σημαίνει «χορεύω»), μια κατάσταση που περιλαμβάνει τυχαίες και περίπλοκες ακούσιες κινήσεις που πετάνε από μέρος του σώματος σε μέρος του σώματος. Διάφορες χορείες (ο χορός του Αγίου Βίτου, ο χορός του Αγίου Ιωάννη και ο ταραντισμός) ονομάστηκαν στο Μεσαίωνα αναφερόμενες στην επιδημία της «χορευτικής μανίας» που συνέβη στην κεντρική Ευρώπη, ιδιαίτερα την εποχή της πανούκλας.

Ποπ κουλτούρα και ΜΜΕ
Αυτό το ενδιαφέρον γεγονός έδωσε πολλές εμπνεύσεις οι οποίες είναι:
Αυτή η χορευτική εκδήλωση ενέπνευσε το χορωδιακό τραγούδι του 2022 "Choreomania" των Florence and the Machine. Ήταν το τρίτο κομμάτι του άλμπουμ Dance Fever, που πήρε τον τίτλο του από το τραγούδι.

Η σειρά βιβλίων "A Collection of Utter Speculation" κυκλοφόρησε τον τίτλο "The Dancing Plague: A Collection of Utter Speculation" το 2022. Είναι μια φανταστική αφήγηση για τα γεγονότα που συνέβησαν στο Στρασβούργο.

Το μυθιστόρημα του 2023, The Dance Tree, του Kiran Millwood Hargrave είναι μια φανταστική εκδοχή του καλοκαιριού του 1518 στο Στρασβούργο.

Το τραγούδι της Kate Bush του 1993 "The Red Shoes" αναφέρεται σε αυτό το γεγονός "Ω τη στιγμή που τα έβαλα, ήξερα, είχα κάνει κάτι λάθος. Όλα τα δώρα της για το χορό είχαν φύγει. Είναι τα κόκκινα παπούτσια, δεν μπορούν να σταματήσουν να χορεύουν, χορεύουν'. Το τραγούδι εμπνεύστηκε από έναν χαρακτήρα της ομότιτλης ταινίας των Michael Powell και Emeric Pressburger, η οποία ήταν εμπνευσμένη από το ομώνυμο παραμύθι του Hans Christian Andersen.

Υπάρχει επίσης το ''The Dancing Plague of 1518'' που είναι το ηλεκτρονικά επηρεασμένο darkwave/post-punk project του Conor Knowles, που βρίσκεται στο Spokane της Ουάσιγκτον (ΗΠΑ).