Ετικέτες τροφίμων:

Εργαλείο για πιο υγιεινές επιλογές

Οι ετικέτες τροφίμων δεν είναι απλά πληροφορίες, αλλά είναι εργαλεία που μας βοηθούν να κάνουμε συνειδητές και υγιεινές επιλογές για τη διατροφή μας. Καθώς η αγορά τροφίμων γίνεται όλο και πιο περίπλοκη, η κατανόηση αυτών των ετικετών είναι το πρώτο βήμα για τη φροντίδα της υγείας μας. Η νομοθεσία για την παροχή αυτών των πληροφοριών αποσκοπεί στην προστασία της υγείας μας και στην ενίσχυση της διαφάνειας για τα προϊόντα που καταναλώνουμε.

Έτσι είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποιες είναι αυτές οι πληροφορίες που δίνουν οι ετικέτες και να είμαστε σε θέση να τις χρησιμοποιήσουμε ως ‘εργαλείο’ για τη σωστή ενημέρωση και την επιλογή των προϊόντων μας.

Υποχρεωτικές Πληροφορίες στις Ετικέτες

Οι παραγωγοί τροφίμων έχουν την υποχρέωση σύμφωνα με τη νομοθεσία να παρέχουν τις πιο κάτω πληροφορίες, που εμείς ως καταναλωτές μπορούμε να αξιοποιήσουμε για πιο ενημερωμένες επιλογές τροφίμων:

Καταρχάς η ονομασία και μόνο μπορεί να μας δώσει αρκετή πληροφορία για το τρόφιμο.

Ονομασία του τροφίμου: Αναγράφεται η νόμιμη ονομασία εάν υπάρχει, - για παράδειγμα όταν βλέπουμε την ονομασία ‘μαρμελάδα φρούτου’ σημαίνει ότι το προϊόν περιέχει συγκεκριμένη ποσότητα φρούτου και πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές. (Οδηγία 2000/113..). Εάν δεν υπάρχει νόμιμη ονομασία τροφίμου, τότε αναγράφεται η συνήθης ονομασία του τροφίμου. Η συνήθης ονομασία είναι η αποδεκτή ονομασία του τροφίμου από τους καταναλωτές, πχ σιεφταλιές. Σε κάθε άλλη περίπτωση αναγράφεται η περιγραφική ονομασία του τροφίμου - δηλαδή ονομασία που περιγράφει το προϊόν, για παράδειγμα κρουασάν με γέμιση πραλίνας.

Πέραν από την ονομασία μπορείς να μάθεις αρκετά για το προϊόν από τη λίστα συστατικών:

Λίστα συστατικών: υπάρχουν συγκεκριμένες πρόνοιες για το πως πρέπει να αναγράφονται τα συστατικά, και συνεπώς ο τρόπος που αναγράφεται η λίστα συστατικων δίνει πολλές πληροφορίες για το προϊόν. Για παράδειγμα τα συστατικά αναγράφονται κατά φθίνουσα σειρά περιεκτικότητας, άρα το πρώτο στη σειρά συστατικό είναι και αυτό με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα. Βλέπουμε όλα τα συστατικά που περιέχονται όπως και τα πρόσθετα. Για παράδειγμα εάν δείτε σε ένα προϊόν ότι το πρώτο συστατικό στη λίστα είναι η ζάχαρη, σημαίνει ότι η ζάχαρη βρίσκεται στη μεγαλύτερη περιεκτικότητα στο προϊόν. Η λίστα των συστατικών συνδέεται με άλλες σημαντικές πληροφορίες, όπως τα αλλεργιογόνα και η περιεκτικότητα σε ορισμένα συστατικά.
Τα συστατικά που ενδεχομένως προκαλούν αλλεργίες ή δυσανεξίες σημειώνονται στη λίστα των συστατικών με διαφορετική γραμματοσειρά (συνήθως με έντονα γράμματα ή κεφαλαία). Άρα τα συστατικά τα οποία έχουν αναγνωριστεί ως πιθανά αλλεργιογόνα (η νομοθεσία της ΕΕ έχει αυτή τη στιγμή 14 αλλεργιογόνα), Τα αλλεργιογόνα συστατικά επισημαίνονται με έντονα γράμματα ή κεφαλαία έτσι ώστε να μπορούν να αναγνωριστούν εύκολα και γρήγορα.
Ποσότητα ορισμένων συστατικών ή κατηγοριών συστατικών: αφορά για το κυρίως συστατικό του τροφίμου ή αυτό που συνδέεται με το προϊόν. Σε παρένθεση δίπλα από το συστατικό μας δίνει το ποσοστό του συστατικού. Άρα για παράδειγμα, σε ένα γιαούρτι φράουλας, θα δείτε στη λίστα συστατικών, δίπλα από το συστατικό φράουλα ή γεύση φράουλας θα πρέπει να φαίνεται το ποσοστό που περιέχεται. Αν για παράδειγμα το ποσοστό είναι πολύ χαμηλό μπορείτε να εξάγετε συμπεράσματα για τη σύνθεση του προϊόντος (δηλαδή πιο πιθανόν να είναι κάποιο άρωμα φράουλας αν δείτε η φράουλα να είναι σε ποσοστά πολύ χαμηλά).

Πέραν από αυτά, η ετικέτα του τροφίμου οφείλει να φέρει και τα πιο κάτω στοιχεία:

Διατροφική δήλωση: Περιλαμβάνει πληροφορίες για θερμίδες, λιπαρά, υδατάνθρακες και πρωτεΐνες. Αυτό βοηθά τους καταναλωτές να συγκρίνουν τα προϊόντα και να επιλέξουν αυτά που ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες τους, ειδικά εάν παρακολουθούν τη διατροφή τους.
Καθαρή ποσότητα τροφίμου. Αυτή η πληροφορία αναγράφεται συνήθως σε μονάδες βάρους (γραμμάρια) ή όγκου (σε χιλιοστόλιτρα (ml)) και μας δείχνει πόσο προϊόν περιέχει η συσκευασία.
Ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας (ανάλωση κατά προτίμηση…) ή τελική ημερομηνία ανάλωσης (ανάλωση έως). Η πρώτη δήλωση αφορά την ποιότητα του προϊόντος και όχι την ασφάλεια του προϊόντος. Η δεύτερη δήλωση αφορά την ασφάλεια του προϊόντος και μπαίνει σε προϊόντα που μπορούν να αλλοιωθούν εύκολα.

Επιπλέον υποχρεωτικές πληροφορίες:

Τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες αποθήκευσης ή χρήσης. Η αναφορά στις συνθήκες αποθήκευσης είναι πολύ χρήσιμη, αλλά μπορείτε να προσθέσετε παραδείγματα για το πώς οι ετικέτες καθοδηγούν τους καταναλωτές. Π.χ. "Αποθηκεύστε σε ψυγείο στους 4°C για να διατηρηθεί η φρεσκάδα" ή "Αποθηκεύστε σε ξηρό και δροσερό μέρος".
Όνομα ή εμπορική επωνυμία και διεύθυνση του υπεύθυνου επιχείρησης τροφίμων
Χώρα καταγωγής ή τόπος προέλευσης. Υποχρεωτικά αναγράφεται η χώρα καταγωγής ή χώρα προέλευσης εάν υπάρχει περίπτωση να παραπλανήσει τους καταναλωτές. Για παράδειγμα, εάν το κυρίως συστατικό του προϊόντος είναι από άλλη χωρά από αυτή που παράγεται τότε οφείλουν να το δηλώσουν. Άρα αν παράγεται ένα αλλαντικό στην Κύπρο και το κρέας είναι από άλλη χώρα, είναι υποχρεωτικό να αναφέρεται η καταγωγή του κρέατος στη συσκευασία. Εμπίπτουν επίσης ιδιαίτερες πρόνοιες ειδικά για τα κρέατα.
Οδηγίες χρήσης, στις περιπτώσεις όπου είναι σημαντικό για τη σωστή χρήση του προϊόντος. Για παράδειγμα οδηγίες πως να ψηθεί ή ετοιμαστεί το προϊόν για κατανάλωση.
Περιεκτικότητα σε αλκοόλη (για αλκοολούχα ποτά με αλκοόλη >1.2%).

Άλλες πληροφορίες που μπορεί να φέρει μια ετικέτα τροφίμων

Πέραν από τα πιο πάνω υποχρεωτικά πεδία που οφείλει να φέρει μια ετικέτα, μπορεί να φέρει και άλλες πληροφορίες, όπως διατροφικό ισχυρισμό (όπως για παράδειγμα, πλούσιο σε πρωτεΐνη, χαμηλό σε λιπαρά) ή ισχυρισμό υγείας (όπως για παράδειγμα, βοηθά στη μείωση της χοληστερόλης). Σημαντικό είναι όπως ότι στοιχεία και εάν φέρει η ετικέτα οφείλουν να πληρούν τις απαιτήσεις των ανάλογων νομοθεσιών.

Τι ισχύει για τα Μη Συσκευασμένα Τρόφιμα;

Τα τρόφιμα τα οποία πωλούνται μη συσκευασμένα και συνεπώς δεν φέρουν ετικέτα με όλες τις παραπάνω πληροφορίες - όπως σε εστιατόρια, φαστφουντάδικα, αρτοποιεία, ζαχαροπλαστεία - έχουν ως ελάχιστη υποχρέωση αυτή τη στιγμή να ενημερώνουν τον καταναλωτή για τα 14 αλλεργιογόνα, που περιέχονται στα τρόφιμα.

Ελέγχοντας προσεκτικά τις ετικέτες των τροφίμων, μπορείτε να προστατέψετε την υγεία σας και να επιλέξετε προϊόντα που ανταποκρίνονται στις διατροφικές σας ανάγκες. Να θυμάστε ότι η σωστή ενημέρωση είναι το πρώτο βήμα για μια πιο υγιεινή διατροφή!

Την επόμενη φορά που θα αγοράσετε τρόφιμα, αφιερώστε λίγο χρόνο για να διαβάσετε την ετικέτα. Έτσι, θα κάνετε πιο ενημερωμένες και υγιεινές επιλογές για εσάς και την οικογένειά σας!