Έλληνας ή Κύπριος;

Ποια είναι η κυρίαρχη ταυτότητα;

"Εν-εν Ένωσης" φωνάζαν ομάδες νέων παλικαριών, κρατώντας ψηλά την Ελληνική σημαία σε παρελάσεις που περνούσαν συχνά. Το θυμάμαι καλά. Τέσσερα από τα παιδικά μου χρόνια τα πέρασα στην Κύπρο (1953-1957). Ο πατέρας μου δίδασκε τότε στο English School στην Λευκωσία.

Ο τρόπος που οι Έλληνες όπου και να ζουν στον κόσμο νιώθουν συνήθως τον Ελληνισμό τους είναι ένα πολύ αρχαίο ένστικτο. Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν πως υπήρχαν στον κόσμο δύο είδη ανθρώπων: Έλληνες και Bάρβαροι. Υπήρχαν διάφορες Ελληνικές πόλεις – ανεξάρτητα κράτη. Υπήρχαν εφτά κύριες διαλέκτοι αλλά βασικά μιλούσαν όλοι Ελληνικά. Ο υπόλοιπος κόσμος μιλούσε με παράξενο τρόπο σαν «Βαβαβά» και λέγονταν Βάρβαροι. Η λέξη δεν είχε τότε έννοια κακίας. Απλός οι βάρβαροι δεν ανήκαν στον Ελληνικό πολιτισμό. Οι Έλληνες ένιωθαν την φιλία ως κάτι το εξαιρετικό. Μόνο Ελληνες ήταν καλεσμένοι στους Ολυμπιακούς αγώνες, και όταν ο Μέγας Αλέξανδρος ζήτησε να λάβουν μέρος οι Μακεδόνιοι είπε «Είμαστε και εμείς Έλληνες. Μιλούμε Ελληνικά και προσευχόμαστε στους ίδιους θεούς.» Έτσι αποδεχθήκαν να μπούνε στους Ολυμπιακούς αγώνες οι Μακεδόνες.
Η Λάγεια είναι μικρό χωριό της Κύπρου - ανεξάρτητη χώρα της Ελληνικής φυλής, όπως ήταν η Σπάρτη και η Αθήνα στην Αρχαία εποχή. Σε αυτήν την φωτογραφία και στο πάνω βίντεο το χωριό γιορτάζει την Ελληνική ανεξαρτησία της 25ης Μαρτίου.

Πολλοί λένε πως στην εποχή μας, μετά τους αιώνες που έχουν περάσει, μετά τους τόσους που έχουν κυριεύσει τις χώρες μας, ο Ελληνισμός, ειδικά στην Κύπρο, έχει αραιωθεί, πως το DNA για πολλούς είναι μόνο 20%  Ελληνικό. Κατά την δική μου γνώμη, η ταυτότητά δεν είναι μόνο θέμα DNA. Είναι κάτι που διαλέγουμε, είτε διότι την εκτιμούμε είτε διότι παίρνουμε την ταυτότητα της χώρας στην οποία κατοικούμε. Δεν είναι εύκολο να κρατήσεις την Ελληνική ταυτότητα όταν μένεις στην άλλη μεριά του κόσμου αλλά το κάνουν χιλιάδες Έλληνες στην παγκόσμια Ελληνική διασπορά. Το κάνουν με τα έθιμα που κρατούν, το κάνουν με την γλώσσα που μιλούν μεταξύ τους, το κάνουν με ολόκληρο τον τρόπο ζωής τους.

Θεωρώ πως όλοι οι Έλληνες έχουμε αποκτήσει μία όμορφη κληρονομιά από τους αρχαίους προγόνους μας. Από τους Σπαρτιάτες την ιδέα του φιλότιμου – λέξη που μεταφράζεται δύσκολα σε άλλες γλώσσες, αλλά και ένα εθνικό χαρακτήρα να συνεχίζουμε να παλεύουμε ενάντια σε τεράστιες δυσκολίες. Από τους Αθηναίους έχουμε αποκτήσει την συνήθεια να ανακρίνουμε και να μην "μασάμε" όλα που μας λένε, από τον Μέγα Αλέξανδρο μία ενότητα του πολιτισμού μας που είχε ήδη αρχίσει με την θυσία των Σπαρτιατών στην μάχη των Θερμοπύλων. Δεν ήταν όλα καλά με τους αρχαίους και συχνά είχαν απαίσιες συνήθειες. Οι Σπαρτιάτες σκοτώνανε τους σκλάβους τους για στρατιωτική άσκηση. Οι Αθηναίοι καταδικάσανε σε θάνατο, τον σπουδαιότατο Φιλόσοφο, τον Σωκράτη. Και όμως, από τέτοιες αρχές εξελίχθηκε ένας περίφημος πολιτισμός.

Εγώ είμαι Ελληνο-Αγγλος (πατέρας Άγγλος, μητέρα Ελληνίδα, καταγωγής Σμύρνης και Βόλου). Γνωρίζω και άλλους "μισούς-μισούς". Μερικοί έχουν πατέρα Έλληνα, άλλοι την μητέρα Ελληνίδα, αλλά όλοι μας είμαστε πιστοί στις Ελληνικές μας ρίζες. Μία φίλη μου σεφ, η Χριστίνα Καλαπαθάκος από την Καλιφόρνια, ακόμα έχει γράψει και ένα βιβλίο Ελληνικής μαγειρικής με τίτλο “Back to my Roots”. Δεν υπήρχε Αγγλική κουλτούρα, ούτε Αγγλικός πολιτισμό στην εποχή του Χριστού. Κέλτοι ζούσαν στην χώρα. Ο Ελληνισμός έχει δυνατές ρίζες. Υπάρχουν μερικοί Έλληνες που φεύγουν σε άλλες χώρες και αφήνουν πίσω την γλώσσα τους και τα έθιμά τους. Το βρίσκω κρίμα αλλά είναι και δικαίωμά τους. Νομίζω πως μπορούμε να κρατούμε σύγχρονα δύο, μπορεί ακόμα και τρεις, ταυτότητες. Αλλά πρέπει να βάλλουμε τον κόπο και την θέληση να τις συντηρούμε.
Η φίλη μου, η Χριστίνα Καλαπαθάκος Ελληνο-Αμερικάνα που μένει στην Καλιφόρνια νιώθει ότι νιώθω και εγώ, ότι η ψυχή της είναι Ελληνική. Έχει γράψει ένα βιβλίο για την Ελληνική μαγειρική “Back to my Roots” («επιστροφή στις Ρίζες μου»).

Μου φαίνεται, και είναι μία προσωπική άποψη, πως ο δεσμός με την Ελλάδα που νιώθει ένας Πόντιος, ένας κάτοικος της Καππαδοκίας, ένας Έλληνας Σμυρναϊκής καταγωγής, ένας Μακεδόνας είναι κάτι πιο δυνατό από τον δεσμό που έχουν οι Άγγλοι με τους Αμερικάνους ή τους Αυστραλούς. Αυτός ο δεσμός φέρνει μία δύναμη - την ισχυρότατα που επέτρεψε στους αντάρτες να πάρουν πίσω ένα μεγάλο μέρος της Ελλάδας από την Τουρκική σκλαβιά και την ισχυρότητα να αντέξουν μόνοι για πολύ καιρό εναντίον των Ιταλών και των Γερμανών στο δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο.  Οι Γερμανοί, που γράφανε, αρχικά είχανε γράψει «από όλους όσους πολέμησαν εναντίον μας, μόνο οι Έλληνες πολεμήσαν χωρίς φόβο».

Ένας τέτοιος φοβερός πολιτισμός δεν αρέσει στις μεγάλες δυνάμεις που κρατούν μία φιλοσοφία  «Διαίρει και βασίλευε». Μία ιστορία πιθανών “hoax” που έχει πολύ περάσει στο διαδίκτυο λέει ότι στις 17 Φεβρουάριου 1997 η «Turkish Daily News»  δήλωσε πως ο Αμερικανός τέρας, ο Henry Kissinger, είχε πει «Ο ελληνικός λαός είναι δυσκολοκυβέρνητος και γ’ αυτό πρέπει να τον πλήξουμε βαθιά στις πολιτισμικές του ρίζες. Τότε ίσως συνετισθεί. Εννοώ δηλαδή να πλήξουμε τη γλώσσα, τη θρησκεία, τα πνευματικά και ιστορικά του αποθέματα, ώστε να εξουδετερώσουμε κάθε δυνατότητά του να αναπτυχθεί, να διακριθεί, να επικρατήσει, για να μη μας ενοχλεί στα Βαλκάνια, να μη μας παρενοχλεί στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, κτλ. ».

Ο τρόπος που εξελίχθηκε η ιστορία του Ελληνισμού μας κάνει να νιώθουμε ότι αληθώς αυτός ήταν ο σκοπός των μεγάλων δυνάμεων της Δύσις. Ο πρώην οικονομικός δολοφόνος, Τζον Πέρκινς, επιβεβαιώνει (και αυτό δεν είναι «hoax»): «Έτσι αρπάξανε τον ορυκτό πλούτο Ελλάδας-Κύπρου οι δανειστές.

Θυμάμαι μία φορά που έδειχνα σε φίλους ξένους την όμορφη εκκλησία του Αγίου Γιώργιου στο Παραλίμνι. Τυχαία άρχισα μία κουβέντα  με έναν από τους ψάλτάδες και συζητήσαμε για τον Ελληνισμό στην Κύπρο. «Εγώ,» μου είπε, «νιώθω πρώτα Έλληνας, και έπειτα Κύπριος.» Υπάρχουν, όμως, μερικοί Κύπριοι που αρνιούνται τον Ελληνισμό τους. Να φέρει τέτοια αλλαγή αισθήματος σε κάποιους ανθρώπους, ήταν η μεγάλη επιτυχία του Μακιαβελικού Henry Kissinger όταν έπεισε την μαριονέτα του τον Ιωαννίδη, να επιτεθεί εναντίων του μακαρίτη Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.