Η ιστορία του Λευκαρίτικου Κεντήματος

Το λευκαρίτικο κέντημα σέρνει μαζί του αιώνες παράδοσης και Κυπριακής κουλτούρας

Το λευκαρίτικο κέντημα φτάνει στις μέρες μας, σέρνοντας μαζί του αιώνες παράδοσης και Κυπριακής κουλτούρας. Σύμφωνα με την παράδοση, στο χωριό των Λευκάρων, ξεκινά η μακραίωνη παράδοση των λευκαρίτικων κεντημάτων, κατά τα έτη 1191- 1571. Όπως αναφέρει η τοπική παράδοση οι γυναίκες των Λευκάρων διδάχτηκαν την τέχνη από ευγενείς κυρίες της Δύσης ώστε να είναι σε θέση να φτιάχνουν την προίκα των κόρων τους και έτσι την μετέφεραν από γενιά σε γενιά. 

Μια μικρή ιστορική αναδρομή 
Μια περίοδος μεγάλης σημασίας ξεκινά για τα Λεύκαρα στα τέλη του 19ου αιώνα και στην αυγή του 20ου, όταν οι κάτοικοι, ανακαλύπτουν ότι τα κεντήματα που οι γυναίκες έφτιαχναν με τόση μαεστρία και μεράκι μπορούσαν να γίνουν μια μεγάλη πηγή πλούτου και εσόδων για τους ιδίους. Έτσι με τις βαλίτσες τους να ξεχειλίζουν, από κεντήματα, ταξίδεψαν για να τα πουλήσουν, οργώνοντας όλες τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης. Το εμπόριο των κεντημάτων έκανε γνωστά τα λευκαρίτικα κεντήματα σε ολόκληρη την Ευρώπη και έγινε η αίτια για την μετέπειτα εξέλιξη του ιδίου του κεντήματος. Όσο, λοιπόν, η  ζήτηση αυξανόταν όλο και περισσότερες γυναίκες ασχολούνταν με το κέντημα με αποτέλεσμα η τέχνη να μεταλαμπαδευτεί με επιτυχία από γενιά σε γενιά, καθώς οι Λευκαρίτισσες γυναίκες είχαν σαν μοναδική πια ασχολία τους το κέντημα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι κεντηματέμποροι των Λευκάρων χαρακτηρίζονται ως "φορείς πολιτισμού" διότι επηρέασαν θετικά την κοινωνική ζωή της κωμόπολης για δεκαετίες. Με την πάροδο των αιώνων η τέχνη του κεντήματος εξελίχθηκε φτάνοντας στο υπέρτατο σημείο τελειότητας και μάλιστα χαρακτηρίστηκε και σαν «έργο τέχνη» την περίοδο 1920-1930, εφόσον σύμφωνα με ειδικούς θα μπορούσε να συγκαταλεχθεί ανάμεσα στα καλύτερα χειροτεχνήματα στον κόσμο. 

Από το τότε στο σήμερα: 
Η Θεματολογία των κεντημάτων είναι εμπνευσμένη από τη φύση και το περιβάλλον, με στερεότυπα παλιά διακοσμητικά γεωμετρικά επαναλαμβανόμενα μοτίβα στα οποία σήμερα προστέθηκαν άλλα καινούργια στοιχεία. 

Τα πρώτα λευκαρίτικα ήταν εξ ολοκλήρου βαμβακερά φτιαγμένα από ντόπιο χειροποίητο υφαντό χοντρό ύφασμα. Αργότερα χρησιμοποιήθηκε το καμπρί (χασές), προκειται για ένα εισαγόμενο λεπτό βαμβακερό ύφασμα και ο μπάκαρης (βαμβακερή κλωστή-καρούλι. Σύμφωνα με πηγές το 1913, άρχισαν να χρησιμοποιούν το ντόπιο λινό ύφασμα της Ζώδιας και του Αστρομερίτη και τις λινές κλωστές που έκλωθαν και άσπριζαν για το σκοπό αυτό. Συγχρόνως με το λινό, αρχίζουν στη Λάπηθο και στον Καραβά να κεντούν λευκαρίτικα πάνω σε μεταξωτό ύφασμα της περιοχής και με μεταξωτές κλωστές. Σήμερα τα λευκαρίτικα διακοσμούνται και με δαντέλα.

Χαρακτηριστικά ονόματα Κεντημάτων που συναντούμε σήμερα στην ντόπια και ξένη αγορά είναι «αθάσι», «μαργαρίτα», «μακουκούδι», «μη με λησμόνει», «ταγιάδα», «ποταμός», «αρβαλωτός», «κλωνωτός», «αμματωτός», «αραχνωτός», «απλός», «διπλός», «καρούλι», «μηλούδι» κλπ. 

Σημερινή φιλοδοξία όλων είναι να εκπαιδευτούν νέες κεντήτριες ώστε να μεταλαμπαδεύσουν με την σειρά τους, από γενιά σε γενιά τον πλούτο της παράδοσης που κληροδοτήθηκε. 

Ευχαριστούμε πολύ τον κύριο Δημήτρη Κουμουλλή για την παραχώρηση των φωτογραφιών. 
Πηγή: https://www.facebook.com/pg/Lefkara/photos/?tab=album&album_id=789567737737758