Κολοκάσι Σωτήρας και Συνταγή

Το κυπριακό προιόν που έφτασε μέχρι και την Ολλανδία

Το φυτό που είναι γνωστό στη Κύπρο με την ονομασία Κολοκάσι, ταξινομικά ανήκει στην Οικογένεια Araceae (μονοκοτυλήδονα φυτά) και στο γένος Colocasia.Το κολοκάσι καλλιεργείται στην Κύπρο για τους εδώδιμους κόρμους του, δηλαδή τις μάππες και τις πούλλες, που είναι πλούσιες σε άμυλο, πρωτεΐνες και βιταμίνες. Τόσο οι «μάππες» όσο και οι «πούλλες» αναπτύσσονται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Η λέξη «μάππα» αναφέρεται στο κεντρικό κόρμο, ο οποίος βρίσκεται αμέσως κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και προσδιορίζεται ονομαστικά ως «Κολοκάσι Σωτήρας». Η λέξη «πούλλα» αναφέρεται σε κορμίδια τα οποία αποτελούν τις δευτερεύοντες ή θυγατρικους κόρμους και οι οποίοι αναπτύσσονται προς τα πλάγια και προσδιορίζεται ονομαστικά ως «Κολοκάσι-Πούλλες Σωτήρας» .Θα πρέπει να τονιστεί πως το κολοκάσι καλλιεργείται στις Επαρχίες Πάφου και Αμμοχώστου, λόγω των κλιματολογικών συνθηκών οι οποίες προσομοιάζουν με το απαιτούμενο υποτροπικό κλίμα.

Ιστορικά στοιχεία
Οι ιστορικές αναφορές για την παρουσία του κολοκασιού στην Κύπρο δεν περιορίζονται στην περιοχή Σωτήρας αλλά αναφέρουν το κολοκάσι ως ένα προϊόν το οποίο «βρίσκεται στη Κύπρο από τον 12ο αιώνα». Είναι αξιοσημείωτο ότι μερικές ιστορικές αναφορές καθορίζουν ως τη σημαντικότερη περιοχή καλλιέργειας του κολοκασιού τα κατεχόμενα χωριά της Λαπήθου, του Αγίου Ανδρονίκου και της ευρύτερης χερσονήσου της Καρπασίας. Άλλες αναφορές διευρύνουν τις περιοχές καλλιέργειας σε σχεδόν ολόκληρη την Κύπρο. Από προφορικές μαρτυρίες οι οποίες λήφθηκαν με συνεντεύξεις από κατοίκους της περιοχής Σωτήρας, διαφαίνεται πως το κολοκάσι μεταφέρθηκε από την περιοχή Καρπασίας στην περιοχή Σωτήρας στις αρχές του 20ου αιώνα ως αποτέλεσμα «συμπεθεριού» που οδήγησε στην μεταφορά της τεχνογνωσίας από αγρότη της Καρπασίας ο οποίος εγκαταστάθηκε στη Σωτήρα. Από τις ίδιες προφορικές μαρτυρίες, η καλλιέργεια κολοκασιού περιορίστηκε μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1950 σε τεμάχια που βρίσκονται πλησίον της θάλασσας, στην περιοχή γνωστή με την ονομασία Αγία Θέκλα και τα οποία δεν αποτελούν μέρος των κοκκινοχωμάτων της περιοχής. Εκεί βρίσκονταν τα περβόλια των παραγωγών και υπήρχαν αβαθείς πηγές νερού (λάκκοι).

Αργότερα, ως αποτέλεσμα της εισροής αλμυρού νερού στις πηγές, το σύνολο των καλλιεργειών περιλαμβανομένου και το κολοκασιού μεταφέρθηκαν στην ενδοχώρα, πλησιέστερα προς το χωριό όπου σχεδόν το σύνολο των καλλιεργούμενων εκτάσεων χαρακτηρίζονται ως κοκκινοχώματα. Διαφάνηκε επίσης πως σύσταση των κοκκινοχωμάτων και ειδικότερα η μεγαλύτερη υδατοϊκανότητα βελτίωνε σημαντικά την ποιότητα με την αύξηση του μεγέθους, την ομοιομορφία του σχήματος των παραγόμενων κόρμων, τις βελτιωμένες αποδόσεις και τη βελτιωμένη υφή του προϊόντος.Η καλλιέργειας του κολοκασιού επεκτάθηκε σταδιακά στην ευρύτερη περιοχή Σωτήρας αλλά εντάθηκε μετά το 1974, ως αποτέλεσμα της εισβολής για κάλυψη του κενού που δημιούργησε η απώλεια των καλλιεργειών στα βόρεια μέρη της Κύπρου.Το «Κολοκάσι-Σωτήρας» αποτελεί βασικό συστατικό στην τοπική, γνωστή συνταγή κολοκάσι –καπαμάς, φαγητό το οποίο 
αναζητούν οι επισκέπτες στην κοινότητα.

Το «Κολοκάσι Σωτήρας» αποτελεί επίσης σημαντικό στοιχείο του πολιτισμού και της κουλτούρας της περιοχής, στοιχείο που επιβεβαιώνεται από τη διοργάνωση παραδοσιακού Φεστιβάλ Κολοκασιού. Σύμφωνα με προφορική μαρτυρία του Δημάρχου Σωτήρας, το φεστιβάλ διοργανώθηκε αποσπασματικά κατά τη δεκαετία του 1970 ενώ πρόσφατα έχει επαναρχίσει σε ετήσια βάση η διοργάνωση του από σωματείο της περιοχής. Το «Κολοκάσι Σωτήρας» προβάλλεται επίσης σε διάφορες εκδηλώσεις στις οποίες συμμετέχουν οργανωμένοι φορείς της κοινότητας Σωτήρας, ως μοναδικό χαρακτηριστικό προϊόν απόλυτα ταυτισμένο με την περιοχή.

Σε μια διήμερη γαστρονομική έκθεση συμμετείχε πρόσφατα ο Δήμος Σωτήρας προωθώντας το πρόσφατα κατοχυρωμένο με Πιστοποιητικό Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) Κολοκάσι Σωτήρας.Η έκθεση πραγματοποιήθηκε στη Χάγη στο “Hotelschool The Hague” στην Ολλανδία, το οποίο συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πέντε καλύτερες σχολές εστίασης και τουρισμού στον κόσμο με το 45% των φοιτητών να κατάγονται από ξένες χώρες.Η διοργάνωση της έκθεσης αποτελούσε μια πρωτοβουλία του Δήμου Σωτήρας, της Πρεσβείας της Κύπρου στην Ολλανδία, την IHE-Innovative Hospitality Education και την ΚΕΟ με την στήριξη του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού.

Συνταγή
1 κιλό χοιρινό ή αρνάκι σε μέτρια κομμάτια
2 ρίζες κολοκάσι κομμένο σε φέττες
1 ποτήρι κόκκινο κρασί
1/2 ποτήρι νερό
λάδι
αλάτι, πιπέρι
1 φύλλο δάφνης (προαιρετικά)
 

Πώς το κάνουμε:
Τσιγαρίζουμε το κρέας.
Τσιγαρίζουμε τις φέτες από το κολοκάσι.
Βάζουμε και τα δύο πίσω στην κατσαρόλα.
Αλατοπιπερώνουμε.
Προσθέτουμε το κρασί και το νερό και το αφήνουμε να καταστηθεί.

Kαλή όρεξη!