Πράσινη Γραμμή - Νεκρή Ζώνη

Η Πράσινη Γραμμή χωρίζει την ελεύθερη από την κατεχόμενη Κύπρο από το 1974

H Πράσινη Γραμμή ή επίσημα «Παρεμβαλλόμενη γραμμή του Ο.Η.Ε. στην Κύπρο», ονομάζεται το σημείο το οποίο, από το από το 1974 καθιστάτε ως το όριο μεταξύ ελεύθερων και τουρκοκρατούμενων περιοχών της Κύπρου. 

Φωτογραφία:Αλησμόνητες πατρίδες Ελλήνων

Η ιστορία της δημιουργίας της πράσινης γραμμής ξεκινησε το βράδυ της 21ης Δεκεμβρίου 1963, όταν από ένα συνηθισμένο και ασήμαντο καθημερινό επεισόδιο (εκ πρώτης όψεως) ξέσπασαν μεγάλης έντασης και έκτασης δικοινοτικές ταραχές και με την Τουρκία να απειλεί με επέμβαση στη μαρτυρική μας Κύπρο. 

Η σχετική συμφωνία που καθιέρωσε την ύπαρξη της Πράσινης Γραμμής στην Κύπρο υπογράφηκε στις 30 Δεκεμβρίου 1963 στη Λευκωσία από τον τότε Βρεττανό υπουργό αποικιών Ντάνκαν Σάντις, τον τότε πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, τον τότε αντιπρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Φαζίλ Κιουτσούκ, τον τότε πρόεδρο της Κυπριακής Βουλής Γλαύκο Κληρίδη και τον τότε πρόεδρο της Τουρκοκυπριακής Κοινοτικής Συνέλευσης Ραούφ Ντεκτάς. Αφού η κατάσταση κρινόταν επικίνδυνη, για να αποτραπεί η κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων ο τότε διοικητής των βρετανικών δυνάμεων στην Κύπρο στρατηγός Γιανγκ την χάραξε και οριοθέτησε με πράσινο μολύβι στον χάρτη. Από το γεγονός αυτό φέρει και την ονομασία της, ως «πράσινη γραμμή». Στην αρχή η πράσινη γραμμή δεν εκτεινόταν σε όλο την Κύπρο, αλλά υπήρχε μόνο στη Λευκωσία, η οποία παραμένει η μόνη διαιρεμένη πρωτεύουσα στον κόσμο. Αργότερα επεκτάθηκε σ’ όλες τις περιοχές όπου υπήρχαν τουρκοκυπριακοί θύλακες.

 Φωτογραφία:Ντίνος Ορφανός

Κατ' εντολή της Χούντας των Αθηνών, με σκοπό την ανατροπή του τότε Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπου Μακάριου Γ' και την επίτευξη της ένωσης με την Ελλάδα, πραγματοποιήθηκε το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 στην Κύπρο.  Στις 20 Ιουλίου 1974, αφού το πραξικόπημα είχε λήξει, η Τουρκία επικαλούμενη το άρθρο 4 της συνθήκης Εγγυήσεων, εισέβαλε παράνομα στην Κύπρο. Στις 23 Ιουλίου ο Νίκος Σαμψών, ο οποίος υπήρξε διορισμένος πρόεδρος της Κύπρου για οκτώ ημέρες μετά το πραξικόπημα, προ της διαφαινόμενης κατάρρευσης παραιτήθηκε, όπως και το στρατιωτικό καθεστώς στην Ελλάδα.

Όμως δυστυχώς τα γεγονότα στην Κύπρο συνέχισαν να ξετυλίγονται και με μια δεύτερη επιχείρηση, τον Ατίλλα ΙΙ, την αποφράδα 14η Αυγούστου 1974, ξεκίνησε η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, μετά το ναυάγιο που προκάλεσαν οι Τούρκοι στις διαπραγματεύσεις της Γενεύης, η Τουρκία κατέλαβε το 36% των εδαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας, εκτόπισε 180 χιλιάδες Κύπριους ενώ άλλες 20 χιλιάδες παρέμειναν εγκλωβισμένοι. Συνολικά σκοτώθηκαν περίπου 3 χιλιάδες ελληνοκύπριοι.

Η Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 δημιούργησε επίσης ένα μακρύ κατάλογο αγνοουμένων προσώπων. Στην αρχή ο αριθμός των αγνοουμένων ήταν 1619 Έλληνες, που  ήταν κυρίως ή και μόνο στρατιωτικοί και άμαχοι, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, οι οποίοι είτε συνελήφθησαν από τις τουρκικές δυνάμεις εισβολής κατά τη διάρκεια του Ιουλίου και Αυγούστου του 1974, είτε εξαφανίστηκαν πολύ μετά τη λήξη των εχθροπραξιών σε περιοχές που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο του τουρκικού στρατού, και είναι σήμερα αγνοούμενοι . Η Τουρκία δεν έχει δώσει οποιαδήποτε στοιχεία. Πρόσφατα και μετά από έρευνες και ταυτοποίηση DNA των λειψάνων, ο αριθμός των Ελλήνων αγνοουμένων κατέβηκε στα 1532 άτομα. Ο αριθμός αυτός ελπίζουμε να μικρύνει περισσότερο καθώς επιστημονικές μέθοδοι ταυτοποιούν και άλλα λείψανα και να ελαχιστοποιηθεί. Αυτό βέβαια θα γίνει αν η Τουρκία "επιτρέψει" εκταφές στην κατεχόμενη περιοχή του νησιού Να αναφέρουμε επίσης ότι άγνωστος αριθμός Τουρκοκυπρίων επίσης αγνοείται.

Μετα την Τουρκική βάρβαρη εισβολή της 20ης Ιουλίου 1974 στην Κύπρο η πράσινη γραμμή επεκτάθηκε σε μήκος 300 χιλιομέτρων και χωρίζει το νότιο μέρος (Κυπριακή Δημοκρατία) από το βόρειο μέρος (κατεχόμενα εδάφη).του νησιού μέχρι και σήμερα (2018).

Φωτογραφία:Ντίνος Ορφανός

Σήμερα (2018) η Πράσινη Γραμμή ελέγχεται από τους άνδρες της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ, οι οποίοι έφτασαν στην Κύπρο τον Μάρτιο του 1964, με σκοπό να αποτρέψουν περαιτέρω συγκρούσεις στη μεγαλόνησο και για να φροντίζουν για τη διατήρηση της ομαλότητας στην περιοχή. H Πράσινη Γραμμή ονομάζεται επίσης Νεκρή ζώνη, Γραμμή Αττίλα, Ουδέτερη ζώνη και Γραμμή κατάπαυσης του πυρός.

Το 2003 το ψευδοκράτος που ανακήρυξαν οι Τουρκοκύπριοι στην κατεχόμενη βόρεια περιοχή της Κύπρου, αποφάσισε να αφήσει τη διέλευση των πολιτών σχετικά ελεύθερη αλλά με κάποιους όρους και σε συγκεκριμένα σημεία διέλευσης της Πράσινης Γραμμής. Όποιος επιχειρήσει ένα οδοιπορικό κατά μήκος της πράσινης γραμμής θα βρεθεί αντιμέτωπος με την ιστορία των περιοχών εκείνων με εικόνες του χθες, αλλά και του σήμερα. Θα βρεθεί αντιμέτωπος με την απόλυτη καταστροφή που επέφερε η τουρκική εισβολή στην μεγαλόνησο και την ερήμωση μιας ολόκληρης περιοχής. Θα δει μισογκρεμισμένα κτίρια, ξύλινα παντζούρια σκεβρωμένα και σάπια, σπαμένες πόρτες και φράχτες, αποκρουστικά συρματοπλέγματα και απουσία χαρούμενων φωνών από μικρά παιδιά, δέντρα ανθεκτικά αλλά απεριποίητα, σκουπίδια πεταμένα και τον ανατριχιαστικό "ηχο" του απόλυτου πόνου και πόθου ελευθερίας.

Κατά καιρούς μικρά αλλά και μεγαλύτερα επεισόδια έχουν σημειωθεί κατά μήκος της πράσινης γραμμής ανάμεσα σε Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους  Στις 11 Αυγούστου 1996, ελληνοκύπριοι διαδηλωτές εισήλθαν στη Νεκρή Ζώνη στην περιοχή της κοινότητας Δερύνειας στην επαρχίαα Αμμοχώστου, παρά την σχετική απαγόρευση εισόδου. Εκεί δέχθηκαν βάρβαρη επίθεση από Τουρκοκύπριους πολίτες αλλά και αστυνομικούς, με αποτέλεσμα να ξυλοκοπηθεί μέχρι θανάτου ο 24χρονος ήρωας Τάσσος Ισαάκ. Μέλη της γνωστής ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ βρίσκονταν κοντά αλλά δυστυχώς προκλητικά "επέλεξαν" να μην επέμβουν.  

Ένας άλλος αδικοχαμένος ελληνοκύπριος (ξάδερφος του Ισαάκ), ο 26χρονος ήρωας Σολωμός Σολωμού από το Παραλίμνι, σκοτώθηκε επίσης από πυρά Τούρκων, μόλις 3 ημέρες μετά από την άγρια δολοφονία του Ισαάκ. Ο Σολωμός Σολωμού ξεφεύγοντας από τους κυανόκρανους του ΟΗΕ, πέρασε στη νεκρή ζώνη και προσπάθησε να ανεβεί σε έναν ιστό για να κατεβάσει την τουρκική σημαία σε ένδειξη πένθους για τον άδικο θάνατο του ξαδέλφου του.  Κάποιοι από τους παρεβρισκόμενους που ήταν πιο ψύχραιμοι προσπάθησαν να τον αποτρέψουν αλλά τελικά δεν τα κατάφεραν. Πυροβολήθηκε από τους ελεύθερους σκοπευτές τουρκικού φυλακίου και έπεσε νεκρός από μια σφαίρα στην περιοχή του λαιμού του. Τα τηλεοπτικά συνεργεία αποθανάτισαν τη δολοφονία και τη μετέδωσαν ταχύτατα και επανειλημμένως ανά το παγκόσμιο, όπως επίσης και την δολοφονία του Ισαάκ. Και στα δύο αυτά επεισόδια τραυματίστηκαν και πολλοί άλλοι από σφαίρες των Τούρκων κατακτητών.