Κρησφύγετα και Λημέρια

Για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι

Το πολύπαθο νησί μας, η Κύπρος, που γέννησε άξια τέκνα με ηρωικά χαρακτηριστικά, το νησί που ανέθρεψε νέους έτοιμους να θυσιαστούν στον βωμό της ελευθερία της πατρίδας τους, είναι διάσπαρτη από κρησφύγετα της ΕΟΚΑ 1955 – 59. Φωτογραφία: eoka55

Τα κρησφύγετα αυτά, είναι «σκαμμένα» στα βουνά κυρίως, του Τροόδους, με τέτοιο τρόπο ώστε η φυσική βλάστηση να βοηθά τους αντάρτες να κρύβονται καλύτερα από τα Αγγλικά στρατεύματα. Κάποια από αυτά βρίσκονται κρυμμένα σε αχυρώνες σπιτιών, σε σκαμμένα ταβάνια που χωρούσαν ένα μόνο άνθρωπο να ξαπλώσει, σε φούρνους σπιτιών και σε σημεία που δεν θα μπορούσε να βάλει ο νους των Άγγλων ότι θα μπορούσε να βρίσκεται άνθρωπος. 
Φωτογραφία: Κωνσταντίνα Γ. Παύλου

Οι αντάρτες κρύβονταν την ημέρα μέσα στα κρησφύγετα τους ενώ στις βουνοπλαγιές κινούνταν μόνο κατά την διάρκεια της νύχτας, τότε που το βαθύ σκοτάδι τους σκέπαζε για να μην γίνουν αντιληπτοί. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αντάρτες τροφοδοτούνταν από κατοίκους των χωριών που βρίσκονταν μυημένοι στην ΕΟΚΑ και κρυφά μετέφεραν τρόφιμα και νερό προς τα κρησφύγετα.
Φωτογραφία: eoka55

Τα περισσότερα, αν όχι όλα τα κρησφύγετα, έχουν ανευρεθεί σήμερα (2018), συντηρηθεί και ανακατασκευαστεί χωρίς να τροποποιηθεί η αρχική τους «αρχιτεκτονική» και είναι ανοιχτά προς επίσκεψη του κοινού. Δεσπόζουν μεγαλεπήβολα κάτω από ελληνικές σημαίες και πολλές φορές κάτω από τους ανδριάντες των πεσόντων σε αυτά, «Για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι».
Φωτογραφία: eoka55

Σύμφωνα με το Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ 1955-1959 μερικά από τα  ιστορικά – μνημειακά κρησφύγετα του Απελευθερωτικού Αγώνα 1955-1959 είναι τα εξής: 

• Αχυρώνας Λιοπετρίου
• Κρησφύγετο – φούρνος (Γρ. Αυξεντίου) στο Παλαιχώρι
• Ηρώον Απελευθερωτικού Αγώνα ΕΟΚΑ 1955-1959 ανάμεσα στα χωριά Κάτω Αμίαντος και Πελέντρι της Πιτσιλιάς
• Κρησφύγετο – Αρχηγείο της ΕΟΚΑ – Μουσείο ∆ιγενή
• Πατρική οικία – Μουσείο Ευαγόρα Παλληκαρίδη στην Τσάδα
• Κρησφύγετο σε υποστατικό περβολιού της αείμνηστης ηρωίδας Λουκίας Παπαγεωργίου – Λαουτάρη, μεταξύ των χωριών Αυγόρου – Ορμήδειας
• Λημέρια του Αγώνα
• Κρησφύγετο Κακοπετριάς

 Φωτογραφία: kakopetria.eu

• Κρησφύγετο Περιοχής Αγρού (τοποθεσία Σκουρί)
• Κρησφύγετο Λυσός Πάφου (περιοχή ‘‘Προσευχής’’)

 Φωτογραφία: lyssos.org.cy

• Εκθεσιακός χώρος Κρησφύγετου οικίας Μηνά Μηνά και προτομή του ήρωα Μιχαήλ Γιωργάλλα, στη Ζωοπηγή.  
• Και άλλα

Φωτογραφία: Κωνσταντίνα Γ. Παύλου