Παιχνίδια που παίζονται στην Κύπρο

Μάθετε για τα παιχνίδια που παίζονται στην Κύπρο και πώς παίζονται και ταυτόχρονα θα μάθετε πολλές φράσεις και λέξεις που χρησιμοποιούν στα χωριά της Κύπρου!

Στην Κύπρο παίζονται διάφορα επιτραπέζια και παραδοσιακά παιχνίδια.  Μερικά παιχνίδια προέρχονται από την Ελλάδα αλλά τα παίζουν πολύ και στην Κύπρο,  και άλλα παιχνίδια είναι γνήσια κυπριακά!  Τα παιχνίδια που τα παίζουν και στην Ελλάδα τα παίζουν και σε χωριά και σε πόλεις, αλλά τα παραδοσιακά παιχνίδια τα παίζουν σε χωριά και ιδιαίτερα οι παλαιότερες γενιές.
Τα παιγνίδια του Κυπριακού λαού αποτελούν πολύτιμη πολιτισμική κληρονομιά του, όπως και τα άλλα παρόμοια κληροδοτήματα, δηλαδή τα παραμύθια, τα τραγούδια, οι παροιμίες κ.ά. Κάποια παιχνίδια δε θα πάψουν ποτέ να συναρπάζουν κάθε παιδί, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Δε θα τα δούμε στις βιτρίνες των καταστημάτων με παιδικά παιχνίδια, ούτε μπορούν να αντικατασταθούν από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ή παιχνίδια εικονικής πραγματικότητας.  Επίσης τα παραδοσιακά παιχνίδια περνούν από γενιά σε γενιά.

Τάβλι
Το τάβλι είναι επιτραπέζιο παιχνίδι για δύο παίκτες. Κάθε παίκτης κατέχει 15 πούλια, που κινούνται σε ειδικό ταμπλό σύμφωνα με τα αποτελέσματα δυο ζαριών. Σκοπός του κάθε παίκτη είναι να μαζέψει πρώτος όλα τα πούλια από το ταμπλό. Ο παίκτης που ολοκληρώνει πρώτος το μάζεμα είναι και ο νικητής.

Το τάβλι το παίζουν ιδιαίτερα στην Ελλάδα και στην Κύπρο και παίζεται από ανθρώπους κάθε ηλικίας και έχει συνδεθεί με τα καφενεία και τις καφετέριες.

Το ταμπλό του ταβλιού χωρίζεται σε τέσσερις περιοχές με κάθε περιοχή να περιλαμβάνει έξι θέσεις, συνολικά δηλαδή 24 θέσεις, όπως φαίνεται στην εικόνα πιο κάτω. Κάθε παίκτης έχει μια περιοχή εκκίνησης και η απέναντί της περιοχή είναι η περιοχή μαζέματος του παίκτη. Τα πούλια του παίκτη κινούνται κυκλικά από την περιοχή εκκίνησης στην περιοχή μαζέματος. Όταν ένας παίκτης έχει όλα του τα πούλια στην περιοχή μαζέματος του επιτρέπεται να ξεκινήσει το μάζεμα.

Πιλόττα
Η Πιλόττα είναι ένα πολύ δημοφιλές επιτραπέζιο παιγνίδι με τράπουλα που παίζεται με ιδιαίτερο τρόπο στην Κύπρο αλλά παραδόξως, όχι ευρέως στην Ελλάδα. Η Πιλόττα μοιάζει αρκετά με το πολύ γνωστό παιγνίδι Bridge αλλά με διαφορές, ιδιαίτερα η Κυπριακή έκδοση. Η λέξη πιλόττα προέρχεται από το όμοιο γαλλικό παιγνίδι Belote και το Βαλκανικό Belot από τα οποία μάλλον και προέρχεται.  Το παιγνίδι παίζεται με 2, 3 ή 4 παίχτες. Θεωρείται κάπως περίπλοκο παιχνίδι λόγω μερικών σημαντικών εξαιρέσεων στους κανόνες βασικής ροής, αλλά αυτό το κάνει και ενδιαφέρον. Η Πιλόττα παίζεται με 32 χαρτιά, και συγκεκριμένα όλες τις φυλές με τιμή 7, 8, 9, 10, J, Q, K, και A.
Είναι πολύ δημοφιλής στον κυπριακό πληθυσμό, ιδιαίτερα στους νέους, οι οποίοι κανονικά οργανώνουν "πιλοτικές συναντήσεις" σε χώρους όπως καφετέριες.

Ο παίχτης ο οποίος θα μοιράσει ανακατεύει τα χαρτιά και μοιράζει πάντα αντίθετα από τους δείκτες του ρολογιού, 3 χαρτιά στον κάθε παίχτη, μετά 2 και τέλος άλλα 3, στο σύνολο τους 8. Στο επόμενο παιχνίδι θα μοιράσει ο παίχτης στην επόμενη θέση και ούτω καθ'εξής. Στη συνέχεια, η ομάδα που παίζει πρώτη, και πιο συγκεκριμένα ο παίχτης ο οποίος πρώτος πήρε χαρτιά, πρέπει να ποντάρει. Ο παίχτης ουσιαστικά εκτιμά πόσους πόντους μπορεί να συγκεντρώσει βλέποντας τα χαρτιά του. Το ποντάρισμα συνεχίζεται αυξητικά ή οι παίχτες μπορούν να πάνε πάσο, άρα να μην αυξήσουν το ποντάρισμα. Όταν όλοι οι παίχτες έχουν μιλήσει και το ποντάρισμα δεν έχει αυξηθεί τότε η ομάδα που αύξησε το ποντάρισμα τελευταία έχει το παιγνίδι, και οφείλει να συγκεντρώσει τουλάχιστο (μεγαλύτερο ή ίσο) τους πόντους που έχει ποντάρει συμπεριλαμβανομένων καθαρών πόντων και δηλώσεων. Όταν ο παίχτης έχει σειρά να παίξει, τοποθετεί ένα χαρτί στο τραπέζι. Διαδοχικά και οι υπόλοιποι παίχτες. Στο τέλος, ο παίχτης ο οποίος τοποθέτησε το πιο δυνατό χαρτί συλλέγει και τα τέσσερά χαρτιά και δικαιούται όλους τους πόντους τους.

Περισσότερες λεπτομέριες παιχνιδιού 

Κρεμάλλα
Η Κρεμάλλα είναι παιχνίδι του οποίου σκοπός είναι η αναζήτηση κρυφών λέξεων, γράμμα προς γράμμα από τους παίκτες. Είναι διαχρονικό και παίζεται από όλες τις ηλικίες.

Ο αριθμός των παικτών της ποικίλλει από 2 έως 4. Τα βήματα που ακολουθούνται είναι σχετικά εύκολα. Αρχικά, σε μία κόλλα χαρτί ζωγραφίζεται μία κρεμάλα και δίπλα τοποθετούνται παύλες, όσες και τα γράμματα της λέξης που ψάχνει ο αντίπαλος. Ύστερα, ο αντίπαλος λέει ένα γράμμα από την αλφαβήτα και αν το γράμμα που είπε ο αντίπαλος υπάρχει μέσα στη λέξη τότε τοποθετείται το γράμμα στη παύλα που αντιστοιχεί. Αν όμως είναι λάθος, τότε σχεδιάζεται το κεφάλι του πάνω στη κρεμάλα και σημειώνεται το γράμμα σε μία γωνία του χαρτιού, ώστε να ξέρει ποια γράμματα έχει πει και ήταν λανθασμένα. Με αυτό τον τρόπο λοιπόν συνεχίζεται το παιχνίδι, είτε μέχρι να βρει ο αντίπαλος τη λέξη ή μέχρι να χάσει. Αυτό θα σμβεί αν σχεδιαστούν όλα τα μέλη του σώματος και δεν έχει βρει ακόμη τη λέξη.

Λιγκρίν
Συναγωνιστικό παιγνίδι δεξιοτεχνίας που παίζεται από δύο ή περισσότερα άτομα. Όπως όλα τα παρόμοια παιγνίδια προκαλούσε πάντα ενδιαφέρον όπου και όταν παιζόταν, και έβρισκε πλήθος πρόθυμων θεατών, τόσο στο αγωνιστικό του μέρος, όσο και στη συνήθως διασκεδαστική συνέχεια της τιμωρίας των ηττημένων.

Το λιγκρί ήταν ένα ξυλαράκι που είχε μήκος περίπου 20 εκατοστά και πάχος περίπου όσο ένα ανθρώπινο δάκτυλο. Το έβαζαν να ακουμπά πάνω σε δύο πέτρες που απείχαν λίγο η μια από την άλλη. Ένας παίχτης κρατώντας μια στενή σανίδα προσπαθούσε να πετάξει μακριά το λιγκρί και οι άλλοι παίχτες προσπαθούσαν να το πιάσουν.Αν το έπιαναν με τα δύο χέρια κέρδιζαν 10 βαθμούς. Με το δεξί χέρι κέρδιζαν 20 βαθμούς, με το αριστερό 40 και αν κάποιος το έπιανε ανάμεσα στα δυο δάκτυλα κέρδιζε 80 βαθμούς.
Φωτογραφία: perithorio.wordpress.com

Ζίζιρος
Ο Ζίζιρος είναι ένα διασκεδαστικό παιχνίδι που παιζόταν από νεαρούς άντρες. Η επιτηδειότητα και η γρηγοράδα είναι προσόντα που πρέπει να διαθέτουν οι παίχτες.

Παίζεται από τρεις παίχτες. Μετά από κλήρωση ο ένας στέκει στη μέση και οι άλλοι δυο πίσω αριστερά και δεξιά του σε απόσταση μισού μέτρου, αμετακίνητοι σε σταθερές θέσεις. Ο μεσαίος είναι ο "ζίζιρος", δηλαδή το τζιτζίκι. Παίρνει αυτό το όνομα επειδή μιμείται τις απότομες κινήσεις και τη φωνή του εντόμου αυτού. Ο "ζίζιρος" φοράει ένα καπελάκι, παλιά μάλιστα υπήρχε διαθέσιμο το φέσι και στέκει σταθερά με διάσταση σκελών, ώστε να μη χάνει την ισορροπία του. Ενώνει τις δυο γροθιές του τη μια πίσω από την άλλη, τις φέρνει μπροστά στο στόμα και μιμείται τη φωνή των "ζίζιρων" (τζιτζικιών). Όποτε θελήσει, ξαφνικά και για τους άλλους παίχτες αναπάντεχα, χωρίς να μετακινήσει τα πόδια του, απλώνει το δεξί ή το αριστερό του χέρι προς τα πίσω προσπαθώντας να κτυπήσει στο μάγουλο τον ένα ή τον άλλο συμπαίχτη του. Οι δυο άλλοι σκεπάζουν το εκτεθειμένο τους μάγουλο με το αντίθετο χέρι έχοντας την παλάμη προς τα έξω για να προστατευτούν από τυχόν επιτυχημένα κτυπήματα. Παράλληλα επιδιώκουν, υποχρεωτικά με το ίδιο χέρι, να κτυπήσουν το "ζίζιρο" στο κεφάλι και να του ρίξουν κάτω το καπέλο που φορά. Όμως αυτό μπορούν να το κάνουν μόνο όταν ο "ζίζιρος" σταματά να φωνάζει και απλώνει το χέρι για να κτυπήσει. Αν ο "ζίζιρος" τα καταφέρνει στην προσποίηση, είναι γρήγορος και ευκίνητος πολύ γρήγορα οι συμπαίχτες του θα αποκτήσουν ροδοκόκκινα μάγουλα, κι αν δεν τους αρέσει να έχουν το κοκκίνισμα μόνο από τη μια μεριά, μπορούν να αλλάξουν θέσεις!

Βέβαια αυτός που θα καταφέρει να ρίξει το καπέλο του "ζίζιρου" δικαιούται το πόστο του, και μπορεί να καταφέρει να ανταποδώσει, αφού ο αποτυχών "ζίζιρος" θα βρεθεί στην προηγούμενη θέση του!Φωτογραφία: Rena Demetriadou

Διτζίμιν
Το Διτζίμιν είναι ένα παιχνίδι που παιζόταν από τους γεροδεμένους άντρες τις μέρες των μεγάλων πανηγυριών. Στόχος του παιχνιδιού ήταν να αναδειχθεί και να τιμηθεί ανάλογα το "παλλικάριν" του χωριού.

Το διτζίμιν ως αντικείμενο είναι μια βαριά πέτρα, μέχρι και εκατόν οκάδες (120 κιλά), μεγέθους που χωρά στην αγκαλιά του ανθρώπου, προερχόμενη από ποταμό ή από θραύσμα παλιάς μυλόπετρας, που βρισκόταν ακουμπισμένη συνήθως στην αυλή της εκκλησίας ή στην πλατεία του χωριού.

Στο παιχνίδι παίρνουν μέρος απεριόριστα όσοι άντρες θέλουν να θέσουν σε συναγωνισμό τη δύναμή τους. Ο κάθε παίχτης, με τη σειρά που θα κληρωθεί, καλείται να σηκώσει την πέτρα και να κάνει όσα περισσότερα βήματα μπορεί κρατώντας την στην αγκαλιά του.  Νικητής καθίσταται προφανώς όποιος μετακινήσει μακρύτερα το διτζίμιν.

Υπάρχει όμως και μια παραλλαγή του παιχνιδιού. Όταν το διτζίμιν είναι υπερβολικά βαρύ, ο παίχτης δεν καλείται να το μετακινήσει οριζοντίως, αλλά μόνο να το σηκώσει. Νικητής αναδεικνύεται όποιος το σηκώσει ψηλότερα.Φωτογραφία: Layia Village Χωριό Layia

Περισσότερα παιχνίδια

Λοιπόν αυτή είναι η έρευνα μου από τα δημοφιλέστερα παιχνίδια που παίζονται στην Κύπρο!  Ελπίζω να σας άρεσε το άρθρο μου και ότι θα θέλετε να τα δοκιμάσετε κάποτε, τουλάχιστον μερικά από αυτά.