Η αρωματική μέντα

Ένα υπέροχο θεραπευτικό βότανο της γης μας

Επιστημονική ονομασία: Μέντα η πιπερώδης

Οικογένεια: Lamiaceae

Υβρίδιο μεταξύ της Mentha aquatica και της Mentha spicata, η μέντα η πιπερώδης ημιαυτοφύεται μερικές φορές σε χέρσους τόπους, σε αναχώματα, σε χαλάσματα και κοντά σε κήπους, ενώ καλλιεργείται παράλληλα παντού. Υπάρχουν πολλά είδη άγρια μέντας και υβρίδια, και όλα περιέχουν αιθέρια έλαια με ποικίλη σύνθεση.

Πρόκειται για μια πολύχρονη πόα, με δυνατό άρωμα μεντόλης. Τα φύλλα είναι βαθυπράσινα, μερικές φορές πορφυρά και μοιάζουν πολύ με του δυόσμου. Οι μέντες γενικά είναι από τα πιο αρωματικά (πιπεράτα) και πιο ευχάριστα στη γεύση φυτά, με διάφορες παραπλήσιες θεραπευτικές ιδιότητες.

Το όνομα μέντα προέρχεται από το λατινικό mentha, το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από το αρχαιοελληνικό μίνθη. Συναντάται και με την ονομασία ηδύοσμος. Η Μίνθη ήταν Νύμφη του υποχθόνιου κόσμου, που ο Άδης ζήτησε να κάνει ερωμένη του. Η Περσεφόνη ή, κατ' άλλους συγγραφείς, η Δήμητρα καταδίωξε την άμοιρη και την ποδοπάτησε ή όπως λένε άλλοι, την κατακρεούργησε. Κατά τη διάρκεια του μαρτυρίου της, ο Άδης μήτε καν κινήθηκε να τη βοηθήσει. Περιορίστηκε να τη μεταμορφώσει σε ένα φυτό, που ξαφνικά φύτρωσε για πρώτη φορά στο βουνό Μίνθη της Τριφυλίας. Είναι η γνωστή μέντα, αφιερωμένη από τότε στον θεό του σκοταδιού. Χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα ως σήμερα ως αρωματικό στη μαγειρική, την οινοποιία και στη φαρμακοποιία. Οι αρχαίοι Έλληνες έτριβαν το τραπέζι με μέντα πριν από το γεύμα. Επίσης, αρωμάτιζαν το νερό τού μπάνιου. Από τον 6ο αιώνα πρωτοσυναντώνται κρέμες καθαρισμού δοντιών με μέντα. Τα ποντίκια φαίνεται να αποφεύγουν τη μυρωδιά του, γι' αυτό και χρησιμοποιείται για την απομάκρυνσή τους. Στην Αρχαία Ελλάδα ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός χρησιμοποιούσαν την μέντα κατά της δυσπεψίας, κατά των νευρικών διαταραχών, κατά των ιλίγγων, της αϋπνίας, της γαστρίτιδας, του βήχα, του κρυολογήματος, του πονόλαιμου και ως αντισπασμωδικό.

Από τα συστατικά του αιθέριου ελαίου της μέντας της πιπερώδους, η μεντόλη είναι αρωματική και δροσιστική και η μεντόνη (που είναι κετόνη) είναι ακόμα πιο ισχυρή. Γενικά η μέντα είναι σπασμολυτική, αντιφυσητική, χολαγωγή, τονωτική, διεγερτική και σε μεγάλη δόση, αφροδισιακή. Ακόμα, είναι φυτό χωνευτικό, τονώνει την παραγωγή της χολής και τη λειτουργία του συκωτιού, θεωρείται φυτό κατά της ασφυξίας και χρησιμοποιείται κατά του κατάρρου και της μητραλγίας, κατά της δυσμηνόρροιας και κατά των σκουληκιών και ακόμα κατά της γρίπης και ως αντιρρευματικό. Επίσης η μέντα είναι θεραπευτική της εντερίτιδας. Κατευναστική στη λιθίαση, κατά της κράμπας του υπογάστριου και κατά της γεροντικής άνοιας. Ακόμα, η μέντα μπορεί να ανακουφίσει από τη βουλωμένη μύτη και τους πονοκεφάλους.

Τα φύλλα της μέντας χρησιμοποιούνται συνήθως, αποξηραμένα για την παρασκευή ανακουφιστικού ροφήματος. Επίσης η μέντα χρησιμοποιείται ως αιθέριο έλαιο για την ανακούφιση από τους πονοκεφάλους, αλλά χρησιμοποιείται και στη φαρμακοποιία για την παραγωγή οδοντόπαστας, αλοιφών και φαρμάκων, χρήσιμα για ιώσεις και γρίπη. Επίσης η μέντα χρησιμοποιείται στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική.