Το εκκλησάκι του Αποστόλου Ανδρέα στον Πολύστυπο

Το «καθολικό» της Μονής που έπαυσε να λειτουργεί γύρω στα 1898

Το εκκλησάκι του Αποστόλου Ανδρέα βρίσκεται χτισμένο στα βόρεια του χωριού Πολύστυπος. Πρόκειται για το μοναδικό εξωκλήσι που έχει απομείνει από τα αρχαία χρόνια.

Είναι το τελευταίο κατάλοιπο μιας πανάρχαιας μονής του Αποστόλου Ανδρέα του Πολυστύπου όπως χαρακτηριστικά ονομάζεται. Το ξωκλήσι του Αποστόλου Ανδρέα είναι το «καθολικό» δηλαδή ο επίσημος ναός της Μονής, που έπαυσε να λειτουργεί σαν Μονή γύρω στα 1898. Η μονή άκμαζε μέχρι το 1700 οπότε μια ισχυρή σεισμική δόνηση το 1708 και η επιδημία ευλογιάς που ακολούθησε αποδεκάτισαν τους μοναχούς και άρχισε η παρακμή.

Η μικρή εκκλησία ήταν τοιχογραφημένη με τοιχογραφίες που ανήκαν στον 16ο αιώνα. Στα 1867 ο ιερέας Παπα-Ιωάννης Παπαπέτρου, θεώρησε σκόπιμο να χαλάσει την εκκλησία διότι ένα σημείο στον νότιο τοίχο της ήταν ετοιμόρροπο. Ακολούθως ανήγειρε τον σημερινό ναό του οποίου οι διαστάσεις είναι πιο μεγάλες από τον αρχαίο ναό. Η ανέγερση του νέου ναού συμπληρώθηκε στα μέσα Μαΐου του 1869.

Πρόκειται για ένα μονόκλιτο ναό με ξύλινη στέγη και αγκιστρωτά κεραμίδια όπως οι περισσότεροι ναοί στην περιοχή του Τροόδους. Το τέμπλο της εκκλησίας χρονολογείται κατά τον 18ο αιώνα. Οι μικρές εικόνες του Δωδεκάορτου ψηλά στο Τέμπλο ανήκουν στον 16ο 17ο, και 18ο αιώνα, ενώ οι κύριες εικόνες στο Τέμπλο (Χριστός, Παναγία, Πρόδρομος) ανήκουν στην ίδια εποχή. Η Εφέστια εικόνα του Αποστόλου Ανδρέα που είναι θαυματουργή είναι του 1851 «Δέησις Πέτρου Ιερέως και παντός του οίκου αυτού».