Το χωριό Ξυλοφάγου

Τρία περίπου μίλια από το ακρωτήριο Πύλας

Το χωριό Ξυλοφάγου είναι ένα από τα λεγόμενα Κοκκινοχώρια και ανήκει στην επαρχία Λάρνακας. Τα πιο κοντινά χωριά είναι η Ορμήδεια, το Λιοπέτρι και το Αυγόρου. Η Ξυλοφάγου, βρίσκεται τρία περίπου μίλια από το ακρωτήριο Πύλας, σ' ένα χαμηλό οροπέδιο. Στην σημερινή του θέση, βρίσκεται πέραν των 200 χρόνων. Οι κάτοικοι του χωριού ξεπερνάνε σήμερα τις 7000.

Υπάρχουν πολλές παραδόσεις σχετικές με την ονομασία του χωριού Ξυλοφάγου.
Ο Σίμος Μενάρδος γράφει: «Και κώμη της Αμμοχώστου λέγεται άνευ ονομαστικής, του Ξυλοφάγου, πιθανώτατα δ' εκεί υπήρχε κτήμα τι ανδρός, επονομαζομένου Ξηροφάγου» (Βλ. βιβλίο Τοπωνυμικαί και λαογραφικαί μελέται';, σελ. 62).
Ο Νέαρχος Κληρίδης υιοθετεί την άποψη του Μενάρδου. «Το όνομα του, (γράφει,) το χρεωστεί στο επώνυμο του πρώτου οικιστή, ο οποίος ονομαζόταν Ξηροφάγος. Είναι και ο συνοικισμός αυτός δημιούργημα των χρόνων της Τουρκοκρατίας. Στην περιοχή του, που ήταν ακατοίκητη κατά τα Βυζαντινά χρόνια, ιδρύθηκαν μοναστήρια, που σήμερα μονάχα τα ονόματά τους σώζονται και είναι απλές τοποθεσίες. Τέτοια ήσαν δύο: του Αγίου Ευσταθίου, που σήμερα η τοποθεσία λέγεται Άις Στάθης και της Αγίας Βαρβάρας» (Βλ. βιβλίο Χωριά και Πολιτείες της Κύπρου', σελ. 177). Πραγματικά υπάρχει το ξωκλήσι του Άη Στάθη, μεταξύ Ξυλοφάγου και Σωτήρας. Αυτό ανήκει μάλλον στη Σωτήρα. Αλλά δεν θυμούνται οι κάτοικοι να υπήρξε ποτέ μοναστήρι ή ξωκλήσι της Αγίας Βαρβάρας. Ούτε και τοποθεσία με το όνομα αυτό υπάρχει.

Σύμφωνα με ιστορικές πηγές στα χρόνια της Φραγκοκρατίας και της Ενετοκρατίας, σε χάρτη που εκδόθηκε το 1573 στην Αμβέρσα από τον Abraham Ortelius σημειώνεται, ακριβώς στη θέση που βρίσκεται σήμερα η Ξυλοφάγου, χωριό με το όνομα Filofuo.

Το 1775 περίπου ήρθαν στο χωριό 4 οικογένειες από την Μυτιλήνη. Μετά από χρόνια ήρθαν κάτοικοι από την Καλαβασό και το 1880 από το Κρανίδι.

Οι ιστορικές πηγές αναφέρουν επίσης οτι, στο χωρίο, στο πέρας του χρόνου μετοίκησαν οικιστές από την Τραπέζα. Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές, η Τραπέζα ήταν ένα χωριό κοντά στην Αχερήτου το οποίο καταστράφηκε κατά την επιδρομή των Μαμελούκων στα 1425 μ.Χ. μαζί με άλλα γειτονικά χωριά. Στα μετέπειτα χρόνια ήρθαν και κάτοικοι από τη Δερύνεια, την Καλαβασό, τα Λειβάδια, την Ορμήδεια, αλλά και πρόσφυγες μετά την εισβολή του 1974.

Στα παλιά χρόνια οι κάτοικοι του χωριού ήταν βοσκοί εφόσον οι απέραντοι βοσκότοποι, το βραχώδης ακαλλιέργητο έδαφος, το δάσος της τότε περιοχής και το νερό που υπήρχε την τότε εποχή στα πηγάδια, ευνοούσαν την ανάπτυξή τους. Αξιοσημείωτο όμως είναι το γεγονός ότι ήταν και παπαδοχώρι (είχε 240 κατοίκους από τους οποίους οι 7 ήταν ιερείς).

Σήμερα, στο χωριό μπορεί να επισκεφτεί κανείς πολλές όμορφες εκκλησίες και εξωκλήσια όπως το εξωκλήσι της Παναγίας Ευαγγελίστριας με το Σπήλαιο, την εκκλησία Αγίου Γεωργίου του πολιούχου του χωριού (1990) έξω απο την οποία στέκεται επιβλητικό το "μνημείο ηρώων, πεσόντων και αγνοουμένων" , και η αρχαία εκκλησία του Αγίου Γεωργίου κτίσμα του 14ου - αρχές 15ου αιώνα, την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου που κτίστηκε το 1979 από τον ιδιώτη Πέτρο Ευαγγέλου, ο οποίος τάχθηκε να κτίσει μια εκκλησία στο όνομα του Αγίου Δημητρίου και την εκκλησία του Αγίου Στυλιανού τα εγκαίνια της οποίας τελέστηκαν τον Σεπτέμβριο του 2013.

Θα ήταν κρίμα να μην δει τις εντυπωσιακές σπηλιές της Ξυλοφάγου, από τις οποίες οι πιο εντυπωσιακές είναι η σπηλιά της "Εγγλεζούς" και η σπηλιά των "Αγίων Σαράντα, η οποία πήρε το όνομα της από τους Αγίους Σαράντα Μάρτυρες, της παγωμένης λίμνης της Σεβάστειας. Όπως επίσης υποθαλάσσια σπηλιά "Μαύρος Σπήλιος".

Επίσης μπορεί να θαυμάσει την παραλία "Μαντράτζι".

Και φυσικά τα θεμέλια του μεσαιωνικού οικοδομήματος γνωστος ως «Πύρκου της Ξυλοφάγου». Η θέα από το σημείο είναι πανοραμική και μεγαλειώδης. Η περιοχή είναι πετρώδης, με κυρίαρχο είδος βλάστισης το "μαζί". Οι επισκέπτες που αγαπούν την άγρια βλάστηση θα απολαύσουν τη μεγάλη ποικιλία αγριόχορτων και αγριολούλουδων, τα κυκλάμινα, τα ματσικόριδα και θα αναπνεύσει καθαρό οξυγόνο.

Πηγή φωτογραφίας: https://www.facebook.com/Xylophagou/ Φωτο:Costas Siderenos