Αβδελλερό

Βουνά, ποταμοί, λίμνες, μονοπάτι της φύσης...όλα αυτά στο Αβδελλερό!

Το χωριό Αβδελλερό, βρίσκεται στα βορειοδυτικά της Λάρνακας σε απόσταση περίπου οκτώ χιλιομέτρων από την πόλη. To Αβδελλερό είναι κτισμένο ανάμεσα στις κωμοπόλεις Αραδίππου και Αθηένου, από τις οποίες απέχει πέντε και τέσσερα χιλιόμετρα αντίστοιχα.
Φωτογραφία: κωνσταντινος αντωνιαδης‎

Ιστορικά στοιχεία: 
Σύμφωνα με ιστορικά και κρατικά στατιστικά στοιχεία το Αβδελλερό, κατοικείτο πάντοτε από Έλληνες και μάλιστα λίγους. Σύμφωνα με την απογραφή του 1881, οι κάτοικοι του χωριού ήταν 47.  Έτσι, το ολιγάριθμο των κατοίκων, οδηγεί στο συμπέρασμα πως το Αβδελλερό είναι δημιούργημα τουλάχιστον της Μέσης περιόδου της Τουρκοκρατίας (1670 – 1770). Εφόσον δεν αναφέρεται μέσα σε πηγές και δεν σημειώνεται σε μεσαιωνικούς χάρτες, αποκλείεται η πιθανότητα να υπήρξε μεγάλο χωριό, το οποίο εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του και να παρέμεινε σε αυτό ένας μικρός αριθμός. 

Εικάζεται επίσης ότι, το Αβδελλερό άρχισε να οικοδομείται με λιγότερους από 47 κάτοικους, από βοσκούς συγκεκριμένα, που εκτίσαν τα σπίτια και τις μάντρες τους στην περιοχή. Αξίζει να σημειωθεί ότι, τόσο στα βορειοδυτικά όσο και στα νοτιοδυτικά του οικισμού, υπήρχαν δυο αμιγή τουρκοκυπριακά χωριά, που στις μέρες μας έχουν εγκαταλειφθεί και ερειπωθεί.

Θα ήταν παράληψη να μην αναφέρουμε ότι, αν και μικρή η κοινότητα του Αβδελλερού είχε μια μεγάλη προσφορά στους αγώνες της πατρίδας. Πολλοί από τους κατοίκους του χωριού έλαβαν μέρος στους Βαλκανικούς Πόλεμους (1912 – 13),στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1940) και στον Απελευθερωτικό αγώνα 1955 – 59.Φωτογραφία: Pambos Hps‎

Αξιοθέατα και Εκκλησίες:
Κάνοντας κανείς μια βόλτα στο Αβδελλερό, θα συναντήσει εντυπωσιακή φυσική ομορφιά, μνημεία και θρησκευτικούς χώρους. 

Στο χωριό δεσπόζει η Ιερά Μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, το εξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας, το εξωκλήσι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, το εξωκλήσι του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, το Αγίασμα στο Παρεκκλήσι της Παναγίας όπως και ο βυζαντινού ρυθμού, ενοριακός Ναός της Παναγίας της Αιματούσας, κτισμένος στο κέντρο του χωριού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το εικόνισμα της Παναγίας, είναι τοποθετημένο στο εικονοστάσι του ναού, στο κάτω μέρος άλλου μεγαλύτερου εικονίσματος της Θεοτόκου. Επιγραφή στην επάργυρη εικόνα αναφέρει: ΜΝΗCΘΗΤΙ ΔΕCΠΟΙΝΑ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ CΟΥ ΜΙΧΑΗΛ 1821. Κάτοικοι του χωριού υποστηρίζουν πως, η πραγματική εφέστιος εικόνα της Παναγίας Αιματούσας έχει κλαπεί από το ναό, πριν από πολλά χρόνια, και στη θέση της τοποθετήθηκε άλλη νεότερη.
Φωτογραφία: Ελένη Παπαχαραλάμπους‎

Επιπρόσθετα στο Αβδελλερό, ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί δυο όμορφα Κοινοτικά Πάρκα. Το ένα βρίσκεται στην Πλατεία του Αβδελλερού, απέναντι από τα Γραφεία του Κοινοτικού Συμβουλίου και το άλλο που είναι παιδικό, βρίσκεται ανάμεσα στον ενοριακό ναό της Παναγίας Αιματούσας και το κοιμητήριο.

Επίσης δίπλα από την εκκλησία της Παναγίας Αιματούσας, λειτουργούν νεόκτιστα κτίρια στα οποία στεγάζονται τα Γραφεία του Κοινοτικού Συμβουλίου, η Κοινοτική Βιβλιοθήκη, ένα καφενείο και αίθουσα που χρησιμοποιείται για διάφορες κοινοτικές εκδηλώσεις. Η αίθουσα εκδηλώσεων, πριν την ανακαίνισή της χρησιμοποιείτο ως σχολική μέχρι το 1971.
Φωτογραφία: Andreas Efthimiou‎

Περιδιαβαίνοντας στους δρόμους του Αβδελλερού, θα παρατηρήσει κανείς ότι ελάχιστες είναι οι παλιές οικοδομές που δεσπόζουν στο κέντρο του χωριού και φανερώνουν την λαϊκή κυπριακή αρχιτεκτονική που επικρατούσε  κατά τα παλαιοτέρα χρόνια. Οι οικοδομές αυτές έχουν χαρακτηριστικά των κατοικιών των πεδινών περιοχών και ιδιαίτερα του μεσαρίτικου κάμπου, πλινθόκτιστες, με σχεδόν επίπεδη, κεραμιδένια στέγη, μερικές είναι διώροφες με εσωτερική αυλή και περιτριγυρισμένες με ψηλό τοίχος. 

Στο Αβδελλερό θα συναντήσει επίσης κανείς ένα όμορφο μονοπάτι της φύσης με πλούσια φυσική βλάστηση. Ανάμεσα στη βλάστηση που συναντάται στη διάρκεια της διαδρομής, περιλαμβάνονται κυπαρίσσια, πεύκα, ακακίες, καλαμιές, θυμάρια, λωτοί κλπ. Το εν λόγω μονοπάτι ξεκινά από περιοχή των βρετανικών βάσεων της Δεκέλειας, περνά μέσα από το μικτό (οι κάτοικοι είναι Έλληνες και Τούρκοι) χωριό Πύλα, ανηφορίζει προς το δάσος «Ασπρόμουττη» (υψόμετρο 140 μέτρα), συνεχίζει προς την Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Μαυροβουνίου, μετά προς το χωριό Τρούλλοι και καταλήγει στο Αβδελλερό. 

Το Αβδελλερό περιτριγυρίζεται από βουνά όπως ο «Κατσινιάρης» που είναι το ψηλότερο βουνό του Αβδελλερού, ο «Κούκος» που δεσπόζει στα νοτιοδυτικά του οικισμού, ο Κούρβελλος στη δυτική πλευρά του χωριού, το βουνό «Μαύρος» στα βορειοανατολικά, η «Μούττη του Αζά» που βρίσκεται στα νοτιοανατολικά του Αβδελλερού, η «Μούττη του Λατσιού» στα νοτιοδυτικά του χωριού κλπ.
Φωτογραφία: Adamadia Goga

Εντύπωση προκαλούν επίσης, οι ποταμοί και οι λίμνες που ρέουν στο χωριό. Πιο συγκεκριμένα ο «κακκαρής ποταμός» πηγάζει από τα βόρεια, διασχίζοντας το βραχώδες μέρος του. Επίσης ο «Ποταμός Λίμνης της Ελιάς» που πηγάζει από τη νοτιοδυτική πλευρά του οικισμού και κατευθύνεται στην ανατολική πλευρά. Ο «Ποταμός της Κρυάβρυσης» και ο «Ποταμός της Τερατσιάς» που πηγάζει από περιοχή στα νότια του χωριού και η ροή των νερών του κατευθύνεται προς τη νοτιοανατολική πλευρά.Φωτογραφία: Kyriakos Kefalas

Πληθυσμός: 
Σύμφωνα με τις απογραφές που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο, ο οικισμός του Αβδελλερού, δεν γνώρισε ιδιαίτερα μεγάλες αύξησης, εφόσον από πάντα ο αριθμός των κατοίκων του ήταν μικρός. Εν τούτοις παρουσιάζει αρκετές αυξομειώσεις σταδιακά. Πιο συγκεκριμένα το 1881 αριθμούσε μόλις 47 κατοίκους οι οποίοι αυξήθηκαν σε 151 το 1931 και μειωθήκαν σε 114 το 1946. Το 1960 ανήρθαν στους 153, ενώ το 1982 μειωθήκαν σε 80, το 1992  αυξήθηκα στους 83, το 2001 στους 130, ενώ σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ανέρχονται σε 218. 

Ασχολίες και προϊόντα: 
Η βασικότερη ασχολία των κατοίκων του Αβδελλερού, από τα παλαιοτέρα χρόνια αλλά και σήμερα είναι κυρίως η γεωργία και η κτηνοτροφία. 

Παλαιότερα, οι κάτοικοι καλλιεργούσαν σιτηρά, βίκο, φαβέττα και ρόβι, με τα οποία τάϊζαν τα ζώα τους, καθώς και διάφορα είδη οσπρίων, όπως κουκιά, λουβιά, ρεβίθια, φακές και νομευτικά όπως ντομάτες, αγγουράκια, καρπούζια, πεπόνια, κλπ. Οι ίδιοι άνθρωποι είχαν τα δικά τους κοπάδια με αιγοπρόβατα, τα οποία έβοσκαν όλη μέρα έξω στους κάμπους. 

Παράλληλα με τις γεωργικές ασχολίες, οι γυναίκες του Αβδελλερού συνεισέφεραν στο οικογενειακό εισόδημα και μέσα από το βασικό κτηνοτροφικό προϊόν, το γάλα, παρασκευάζοντας χαλλούμια, αναράδες, τραχανά, γιαούρτι και λαμπριάτικα τυριά που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα στις φλαούνες. 

Σημερα, εκτός από τη γεωργία και τη κτηνοτροφία, μερικοί κάτοικοι ασχολούνται με την αγελαδοτροφία. Σε κτήματα έξω από το χωριό υπάρχουν φάρμες αιγοπροβάτων και μια με αγελάδες. Αρκετοί είναι εκείνοι που εργάζονται στις πόλεις, κυρίως στην κοντινή Λάρνακα, ως υπάλληλοι, τεχνίτες, εργάτες κλπ.
 Φωτογραφία: Antreas Woow‎

Για τον χάρτη της περιοχής πατήστε ΕΔΩ