Κυπερούντα

Το κεφαλοχώρι της Πιτσιλιάς

Η Κυπερούντα είναι χωριό της επαρχίας Λεμεσού και το μεγαλύτερο χωριό, το κεφαλοχώρι της περιοχής Πιτσιλιά που αριθμεί 1516 κατοίκους. 

Το χωριό της Κυπερούντας είναι κτισμένο κάτω από την οροσειρά του Τροόδους και της Μαδαρής, σε απόσταση 43 χιλιόμετρα από την Λεμεσό και 78 χιλιόμετρα από την Λευκωσία. Φωτογραφία: Κοινότητα Κυπερούντας

Αξίζει να σημειωθεί ότι η  Κυπερούντα κατατάσσεται αναμεσά στα χωριά με το μεγαλύτερο υψόμετρο, εφόσον είναι κτισμένη στα 1300 -1500 μέτρα περίπου από την επιφάνεια της θάλασσας. Πιο συγκεκριμένα είναι το τρίτο κατά σειρά χωριό του νησιού με το μεγαλύτερο υψόμετρο μετά τα χωριά Πρόδρομος και Χανδριά.
Φωτογραφία: KyperountaVillageCy

Την Κυπερούντα διαπερνούν οι βασικοί παραπόταμοι του Κούρρη διαμελίζοντας την σε στενές βαθιές κοιλάδες. Το κλίμα της Κυπερούντας είναι ξηρό και σταθερό. Το χειμώνα η θερμοκρασία πέφτει κάτω από το μηδέν, με παγετούς και χιόνια. Το καλοκαίρι είναι ήπιο και απολαυστικό.

Στα ανατολικά συνδέεται με τα Χανδριά, ενώ στα νοτιοανατολικά με τις Δύμες.  Στα νοτιοδυτικά ενώνεται με τον Αμίαντο
Φωτογραφία: KyperountaVillageCy

Η ονομασία του χωριού: 
Σχετικά με το πώς πήρε το όνομα του το χωριό, αναφέρεται ότι προέρχεται από το φυτό «κύπερος» ή «κύπερη». Συγκεκριμένα «κύπερος» είναι ένα ζιζάνιο που ευδοκιμεί στην περιοχή, ονομάζεται επιστημονικά Cyperus rotundus και έχει χρώμα μωβ.

Ιστορικά στοιχεία: 
Σύμφωνα με ιστορικές πήγες και βάσει της αναφοράς της Κυπερούντας σε δημοτικά τραγούδια του 9ου και 11ου αιώνα όπως το τραγούδι «η Μαρουθκιά» το χωριό πρέπει να ιδρύθηκε κατά τα βυζαντινά χρόνια. Φωτογραφία: KyperountaVillageCy

Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, σύμφωνα με τον ντε Μας Λατρί, η «Chiperonda» κατατασσόταν ανάμεσα στα χωριά που αποτελούσαν βασιλικά κτήματα. Στον χάρτη του Abraham Ortelius, το 1573 αναφέρεται επίσης η «Choperoda».

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, η Κυπερούντα μοιράζεται σε δύο γειτονιές τις οποίες διέσχιζε ο ποταμός Κούρης.  Η μια γειτονιά ήταν κτισμένη γύρο από τον ναό της Αγίας Μαρίνας και η άλλη ήταν κτισμένη στα ανατολικά της εκκλησίας της Παναγίας. 

Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι, οι κάτοικοι της κοινότητας επέδειξαν ιδιαίτερη αγωνιστικότητα τόσο στον Πρώτο Παγκόσμιο, Δεύτερο Παγκόσμιο, στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, όσο και στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1955-1959. Φωτογραφία: KyperountaVillageCy

Εκκλησίες και αξιοθέατα: 
Κάνοντας κανείς μια βόλτα στην Κυπερούντα, θα συναντήσει θρησκευτικά μνημεία όπως την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας, την εκκλησία της Παναγίας και Χρυσοσώτηρος, τoν νεόδμητο Ιερό ναό του Αγίου Αρσενίου του Καππαδόκη, το παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού και το εξωκλήσι της Παναγίας της Θεοτόκου. Πρέπει να σημειωθεί πως το παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού διαθέτει ένα από «τα ενδιαφέροντα εκκλησιαστικής γλυπτικής» καθώς και τοιχογραφίες που ανάγονται στα 1521. Το παρεκκλήσι κατέχει μια θέση στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco και έχει μετατραπεί σε μουσείο.Φωτογραφία: KyperountaVillageCy

Πέραν από τις εκκλησίες όμως, αξίζει κάποιος να επισκεφτεί τα τρια Μουσεία: Φυσικής Ιστορίας, Λαϊκής Παραδοσιακής Τέχνης και του Εθνικού Απελευθερωτικού Αγώνα. Στα Μουσεία υπάρχουν εκθέματα τα οποία μπορεί να μελετήσει ο επισκέπτης. Παλαιά είδη νοικοκυριού και γεωργικών εργαλείων, ταριχευμένα άγρια ζώα και πουλιά της περιοχής κλπ.

Άλλα ενδιαφέροντα μέρη που μπορεί να επισκεφθεί ένας επισκέπτης στην Κυπερούντα είναι ο Πεύκος του Διγενή, το Οινοποιείο Κυπερούντας, το πανέμορφο κοινοτικό πάρκο και το Πάρκο Δράσης, το Κυκλικό Μονοπάτι «Μαδαρή» το οποίο είναι σύμπλεγμα 4 μονοπατιών που κατασκευάστηκαν στην ευρύτερη περιοχή Μαδαρής, ενώ υπάρχουν και δύο υπέροχα μονοπάτια της φύσης το «Δόξα σοι ο Θεός» και τα «Τεισιά της Μαδαρής»
Φωτογραφία: KyperountaVillageCy

Ασχολίες και Καλλιέργειες: 
Οι καλλιεργημένες εκτάσεις γης εναλλάσσονται αρμονικά με τις εκτάσεις άγριας βλάστησης πνιγμένες στους πεύκους, «τις μαζιές, τις ξυσταρκές και τις λατζιές». 
Οι κάτοικοι της Κυπερούντας ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία, βασικές τους καλλιέργειες είναι φρουτόδεντρα όπως ροδάκινα, δαμάσκηνα, κεράσια, αμυγδαλιές, καρυδιές, λαχανικά, φασολάκια, ντομάτες, αγγουράκια και άλλα,  έχοντας περίπου το 1/3 της παγκύπριας παραγωγής σε μήλα και αχλάδια. Επιπρόσθετα, ασχολούνται με την αμπελοκαλλιέργεια οινοποιήσιμων ποικιλιών και με την παρασκευή κρασιού. Στην Κυπερούντα υπάρχουν δυο οινοποιεία, το Βασιλικό και το Χάρμα. 
Η κτηνοτροφία είναι περιορισμένη.

Πληθυσμός:
Ο πληθυσμός της Κυπερούντας στο πέρασμα των χρονών γνώρισε πολλές αυξομειώσεις. Πιο συγκεκριμένα το 1881 είχε 288 κάτοικους οι οποίοι αυξήθηκαν σε 342 το 1891. Το 191 αυξήθηκαν σε 425, το 1911 σε 509, το 1921 σε 567 και συνέχισαν να αυξάνονται μέχρι το 1976 που έφτασαν τους 2 007. Έπειτα, το 1982 μειώνονται σε 1636, σε 1455 το 1992 και αυξάνονται ελάχιστα σε 1497 το 2001. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ο πληθυσμός της Κυπερούντας ανερχόταν στους 1516. Φωτογραφία: KyperountaVillageCy

Για τον χάρτη της περιοχής πατήστε ΕΔΩ