Λάνια

Παραδοσιακό χωριό της ημιορεινής περιοχής των κρασοχωρίων της επαρχίας Λεμεσού

Η Λάνια είναι ένα μικρό, παραδοσιακό χωριό της ημιορεινής περιοχής των κρασοχωρίων της επαρχίας Λεμεσού. Απέχει από την Λεμεσό 25 χιλιόμετρα και είναι κτισμένη σε υψόμετρο 575 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Φωτογραφία: Mageiroudes Photographia

Ιστορικά στοιχεία: 
Πριν από χρόνια δίπλα από το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου βρέθηκαν διαφορά αγγεία τα οποία εικάζεται πως ανήκουν στην Κυπρογεωμετρική εποχή. Αυτά τα αγγεία δεν εξετάστηκαν ποτέ επιστημονικά γιατί εξαφανίστηκαν. Αυτό όμως με επιφύλαξη μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο οικισμός του χωριού πρέπει να υπήρχε από την Κυπρογεωμετρική περίοδο, από το 1050 μέχρι τπ 750 π.Χ. Κυπρογεωμετρική ευρήματα επίσης βρέθηκαν σε περιοχή ανατολικά του λόφου του Βαλανά. Αυτό αποδεικνύει ότι κατά την Κυπρογεωμετρική εποχή, η περιοχή της Λάνιας κατοικείτο από σημαντικό αριθμό ανθρώπων, σε διάφορους οικισμούς.

Η Λάνια πρέπει να υπήρχε κατά την υστερεί εποχή του χαλκού, γύρω στο 1600 π.Χ. Αυτό στηρίζεται στην εκδοχή ότι, μετα την εξόρυξη του χαλκού από την περιοχή του Τροόδους, κατά τη μεταφορά του προς την Άλασσα για την επεξεργασία, είναι πολύ πιθανόν να δημιουργήθηκαν οικισμοί στην διαδρομή αυτή. 
Στην περιοχή της Λάνιας δεν έγινε καμιά ανασκαφική εργασία. Βάσει όμως τον ευρημάτων που ανευρέθηκαν κατά καιρούς στην περιοχή του χωριού, είναι πολύ πιθανό η ηλικία της Λάνιας να χρονολογείται  στο 15ο αιώνα π.Χ.Φωτογραφία: Yiannoula Lamari Vassiliadou

Κατά τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια, φαίνεται ότι οι κάτοικοι της Λάνιας ασπάστηκαν από νωρίς τη Χριστιανική Θρησκεία. Μια ένδειξη του γεγονότος αυτού αποτελεί το σπήλαιο στην περιοχή «Αγυιά». Ο κ. Σύκας μελέτησε το εύρημα και το σπήλαιο καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για κατακόμβη των πρώτων Χριστιανών κατά την περίοδο των διωγμών. 

Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, δημιουργήθηκαν στην Κύπρο πάρα πολλά μοναστήρια και καθένα από αυτά ήταν και ένα φέουδο με οικονομική και διοικητική αυτονομία. Στην Λάνια ήκμασαν πολλά τέτοια μοναστήρια-φέουδα, μερικά από τα οποία ήταν ο Βαλανάς, η Αγία Μαρίνα, τα Καταλύμματα και η Αμασγού. Από αυτά σήμερα (2018), σώζονται μόνο ερείπια.
Φωτογραφία: Mageiroudes Photographia

Στο χάρτη Abraham Ortelious του 1573,  σύμφωνα με τον Α. Παυλίδης στη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, στη θέση του σημερινού χωριού Λάνια, αναγράφεται ένας οικισμός με το όνομα «Cagna». Με την ίδια ονομασία παρουσιάζεται επίσης ο οικισμός σε παλαιότερους Φραγκικούς χάρτες. 

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας τα μοναστήρια-φέουδα λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν όπως και η Λάνια. Αργότερα, μετα την Τουρκοκρατία, κάποιοι κάτοικοι της περιοχής Βαλανά, επέστρεψαν, καλλιέργησαν ξανά τη γη τους και φύτεψαν αμπέλια. Δεν κατοίκησαν όμως την περιοχή του Βαλανά, αλλά ήρθαν νοτιότερα στο χώρο που βρίσκεται σήμερα η Λάνια. Έκτισαν την εκκλησία και τα σπίτια γύρω από αυτή στα μέσα του 17ου αιώνα. 
Φωτογραφία: Yiannoula Lamari Vassiliadou

Η ονομασία του χωριού: 
Η παράδοση αναφέρει ότι η Λάνια πήρε το όνομά της από την κόρη του θεού Διονύσου Λάνα. Όπως είναι γνωστό ο θεός Διόνυσος είναι θεός του κρασιού και η Λάνια ήταν ένα χωριό το οποίο ασχολείτο αποκλειστικά με την παραγωγή του κρασιού.

Μια δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι το όνομα του χωριού ενδέχεται να προέρχεται από τη λέξη «βαλανιά», εξαιτίας των καρπών των δέντρων βελανιδιάς - δρυ που αναπτύσσονται σε αφθονία στην περιοχή. Μια τρίτη εκδοχή, θέλει το όνομα του χωριού να προέρχεται από το πουλί «αετομάχος» που διαφορετικά λέγεται «Λάνιος». Το θηλυκό πουλί του είδους αυτού φέρει το όνομα «Λάνια».
Φωτογραφία: Viktoria Xristodoulou

Αξιοθέατα και εκκλησίες: 
Περπατώντας κανείς στο χωριό της Λάνιας θα γοητευθεί από τα παραδοσιακά πλακόστρωτα δρομάκια του, στις άκρες των οποίων οι κάτοικοι διατηρούν λογιών-λογιών λουλούδια. Μερικά από τα δρομάκια αυτά, διατηρούν παρόλη τη φθορά του χρόνου, την αρχική παραδοσιακή τους μορφή.

Τα όμορφα και αξιοθαύμαστα θρησκευτικά μνημεία που υπάρχουν στην Λάνια αξίζει να τα επισκεφτεί κάνεις, όπως την εκκλησιά της Πανάγιας της Βαλάνας η οποία βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, το παρεκκλήσι της Παναγίας της Βαλάνας κτίσμα του 16ου αιώνα το οποίο βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό, κοντά σ΄ ένα μικρό εκδρομικό χώρο κι ένα πάρκο και το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου. 
Φωτογραφία: Mageiroudes Photographia

Άλλα αξιοθέατα του χωριού είναι το παλιό πατητήρι, το Μουσείο Αποθήκευσης Κουμανδαρίας και ένα παλιό ελαιοτριβείο. Στην είσοδο του χωριού υπάρχει μια παλιά παραδοσιακή βρύση από την οποία έπαιρναν νερό όλοι οι κάτοικοι, στα πολύ παλιά χρόνια, για όλες τις ανάγκες τους. Όπως και τον μικρό ποταμό της Λάνιας ο οποίος κοσμεί τη βόρεια έξοδο του χωριού, κοντά στην είσοδο του Κοινοτικού Πάρκου.
Φωτογραφία: Mageiroudes Photographia

Καλλιέργειες και προϊόντα:
Στην Λάνια καλλιεργείται κυρίως το σταφύλι, ειδικότερα κατά τα παλαιοτέρα χρονιά, που οι κάτοικοι του χωριού είχαν σαν κυριά ασχολία τους την καλλιέργεια των αμπελιών, ώστε να μπορούν να πράξουν κρασί, ζιβανία και  σιουτζιούκο. Σημερα και λόγω της αστικοποίησης, έχουν απομείνει ελάχιστοι καλλιεργητές σταφυλιών στο χωριό.

Πληθυσμός:
Ο πληθυσμός της Λάνιας γνώρισε κατά καιρούς αρκετές αυξομειώσεις. Πιο συγκεκριμένα το 1881 είχε 258 κάτοικους, το 181 αυξήθηκαν σε 276. Το 1901 μειωθήκαν στους 263 για να αυξηθούν το 1911 σε 349. Από το 1921 που είχε 368, αρχίσαν να αυξάνονται σταδιακά για να φτάσουν τους 381 το 1946. Το 1960 το χωριό είχε 282 κατοίκους, οι οποίοι μειώνονται το 1873 σε 214. Το 1976 αυξάνονται σε 243 και από τότε αρχίζουν να μειώνονται μέχρι το 1992 που φτάνουν τους 167. Το 2001 το χωριό Λάνια  είχε 193 κατοίκους ενώ το 2011 είχε 281.
 Φωτογραφία: Yiannoula Lamari Vassiliadou

Για τον χάρτη της περιοχής πατήστε ΕΔΩ