Ομοδος

Ίσως το πιο δημοφιλες χωριό της Κύπρου

Το Όμοδος είναι χωριό της επαρχίας Λεμεσού το οποίο απέχει από την πόλη  περίπου 42 χιλιόμετρα.
Φωτογραφία: Giannakis Papanastasiou

Από συγκοινωνιακής άποψης το Όμοδος συνδέεται στα βορειοανατολικά με το χωριό Μανδριά, στα νότια με το χωριό Ποταμιού και στα νοτιοδυτικά με τα χωριά Βάσα Κοιλανίου και Μαλλιά.Φωτογραφία: Χωριά της Κύπρου - Villages of Cyprus

Ονομασία: 
Για το πώς πήρε την ονομασία του το Όμοδος, υπάρχουν αρκετές εκδοχές. Από αυτές οι επικρατέστερες είναι τρεις. 

Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή το όνομά του προέρχεται από την Κυπριακή λέξη «μόδος» που σημαίνει «με την ησυχία σου». Αυτό συνδέετε με το γεγονός ότι, οι κάτοικοι των Κουπέτρων έβλεπαν ένα φως στο απέναντι βουνό και πήγαν για να δουν τι συμβαίνει, αντιλήφθηκα ότι το φως αυτό έβγαινε από την καρδιά ενός πυκνού και δύσβατου βάτου, που για να περάσουν χρειάστηκε να τον κόψουν και ο ένας έλεγε στον άλλο «με τον μόδο σου» ώσπου τελικά βρήκαν μια σπηλιά με ξύλινο σταυρό και ένα καντήλι αναμμένο μέσα.

Μια δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι το χωριό πήρε το όνομά του εξαιτίας των πολλών δρόμων που ξεκινούν από αυτό για τα γύρω χωριά. Βάσει αυτού το όνομα του χωριού σχηματίστηκε από το επίρρημα «ομού» και την λέξη «οδός».

Τέλος, μια τρίτη εκδοχή θέλει το χωριό να παίρνει το όνομά του από τον φεουδάρχη Homodeus ο οποίος σύμφωνα με τα Φράγκικα έγγραφα κατοικούσε στην περιοχή. 
Φωτογραφία: Πανίκος Θεοφάνους

Ιστορικά στοιχεία: 
Το χωριό του Ομόδους πιθανολογείται ότι δημιουργήθηκε κατά την Βυζαντινής περιόδου ή στις αρχές της Φραγκοκρατίας. Μετά την διάλυση των συνοικισμών των Κουπέτρων. Όταν διαλύθηκε ο συνοικισμός αυτός δημιουργήθηκε νέος οικισμός γύρω από το αρχικό μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού, που πήρε το όνομα Όμοδος. 

Σύμφωνα με τον Ντε Μας Λατρί, το χωριό υπήρχε κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας ως φέουδο. Ενώ ο μεσαιωνικός χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς αναφέρει ότι το Όμοδος είχε παραχωρηθεί στον ευγενή Ιωάννη ντε Μπρι (Jean de Brie) από τον βασιλιά της Κύπρου Ιάκωβο Α΄ με την ευκαιρία της εκλογής του, το 1382. Το Όμοδος βρίσκεται σημειωμένο σε παλιούς χάρτες ως Homodos, Homocios και Omodos.

Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι μέσα και πολύ κοντά στο χωριό βρέθηκαν αρχαία αντικείμενα που φανερώνουν ότι η περιοχή κατοικείτο κατά την αρχαιότητα και μάλιστα από τα Προϊστορικά χρόνια.Φωτογραφία: Χωριά της Κύπρου - Villages of Cyprus

Αξιοθέατα και Εκκλησίες: 
Σε μικρή απόσταση από το Μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού Ομοδους, βρίσκεται ο Ληνός (πατητήρι σταφυλιών) ο οποίος κατά την παλαιά εποχή χρησιμοποιείτο για το στύψιμο σταφυλιών και την παραγωγή κρασιού και στεγάζεται σε στενόμακρο, πετρόκτιστο δωμάτιο. Στο εσωτερικό του θα δει κανείς όλα τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι παλιοί κάτοικοι για το στύψιμο του σταφυλιού. Σημερα, ο Μεσαιωνικός Ληνός Ομόδους έχει κηρυχθεί σε Αρχαίο Μνημείο και αποτελεί ιδιοκτησία του Τμήματος Αρχαιοτήτων.

Η πλατεία του Ομόδους με τα γραφικά στενά δρομάκια της είναι ίσως η μεγαλύτερη στην Κύπρο και χρονολογείται από το 1910. Είναι περιτριγυρισμένη από όμορφα παραδοσιακά σπίτια με γραφικά μπαλκόνια και πλαισιωμένη από περίφημα δέντρα συκαμινιάς, μπροστά στο μεγαλόπρεπο και Ιστορικό Μοναστήρι του Σταυρού. Πριν λίγες δεκαετίες, στην πλατεία υπήρχε ένα μεγάλο καμίνι και κάπου στο κέντρο της υπάρχει μία πελώρια καλοφτιαγμένη βρύση, καθώς και μύλο, όπου άλεθαν το σιτάρι. Φωτογραφία: Χωριά της Κύπρου - Villages of Cyprus

Φτάνοντας κανείς στο Όμοδος αξίζει να επισκεφτεί το εξωκλήσι του αποστόλου Φιλίππου που είναι το αρχαιότερο από όλα τα εξωκλήσια του Ομόδους και βρίσκεται στην τοποθεσία «Πέντε Λιθάρια» δυτικά του χωριού. Εικάζεται ότι κατά τα αρχαιά χρονιά το εξωκλήσι αυτό να ήταν και βωμός του θεού Απόλλωνα, λόγω του ότι δίπλα από το εξωκλήσι υπάρχει ένα τεράστιο αιωνόβιο δέντρο Δάφνης. Αξίζει να σημειωθεί ότι, το εν λόγω εξωκλήσι, ανακαινίσθηκε το 1773.

Το Μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού, ορθώνεται επιβλητικά στο κέντρο του χωριού και είναι από τα παλαιότερα και πιο ιστορικά μοναστήρια του νησιού. Στο εσωτερικό του Μοναστηριού στεγάζονται μουσεία σε ανακαινισμένες αίθουσες του Μοναστηριού όπου παλαιότερα χρησίμευαν άλλες ως κελιά των μοναχών και άλλες ως κελάρια του Μοναστηριού.
Φωτογραφία: Πανίκος Θεοφάνους

Επιπρόσθετα, στο Όμοδος υπάρχουν και άλλα τρία εξωκλήσια: Το εξωκλήσι του Αγίου Σπυρίδωνα στα Νότια του χωριού κτίσμα του 1971 – 1982. Το εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής το οποίο ήταν ερειπωμένο και ανακαινίστηκε στις 27 Αυγούστου 1976. Και το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία κτισμένο στα Βορειοδυτικά του χωριού. 

Τέλος, λόγω της μεγάλης προσφοράς του Ομόδους στους απελευθερωτικούς αγώνες του έθνους, υπάρχουν αρκετά κρησφύγετα στην περιοχή, τα οποία αξίζει να επισκεφτεί κανείς. 

Πληθυσμός:
Η κοινότητα Ομόδους με την πάροδο των χρόνων γνωρίζει αρκετές αυξομειώσεις στον πληθυσμό της. Πιο συγκεκριμένα το 1881 αριθμούσε 572 κατοίκους, οι οποίοι σταδιακά αυξάνονται και το 1946 διπλασιάζονται σχεδόν και ανέρχονται στους 1 006. Το 1960 παρατηρείται μια μικρή μείωση σε 942. Από το 1973 που είχε 762 μειώνονται ραγδαία για να φτάσουν μόνο τους 322 το 2011. 
Φωτογραφία: Andreas Triantafyllou‎

Καλλιέργειες και προϊόντα: 
Η Κύπρος ήταν γνωστή από την αρχαιότητα για τα αμπέλια και την κατασκευή καλών κρασιών. Τρανό παράδειγμα αποτελεί το Όμοδος που από τα πανάρχαια χρόνια είναι φημισμένο για τα εκλεκτά σταφύλια του και τα εύγεστα κρασιά του. 

Στην περιοχή του καλλιεργούνται επίσης διάφορα φρουτόδεντρα όπως μηλιές, δαμασκηνιές, αχλαδιές, ροδακινιές και χρυσομηλιές ενώ υπάρχουν και αρκετές ακαλλιέργητες εκτάσεις στις οποίες ευδοκιμεί άγρια βλάστηση. Φωτογραφία: Constantinos Neophytou‎

Για τον χάρτη της περιοχής πατήστε ΕΔΩ