Γέρι

Μία από τις πιο αναπτυσσόμενες περιοχές της Λευκωσίας

Το Γέρι είναι ένας ακριτικός Δήμος που βρίσκεται 10 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Λευκωσίας. Απέχει 4 χιλιόμετρα από την Πανεπιστημιούπολη, το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας και το Εθνικό Πάρκο.

Ένα μέρος του δήμου σήμερα (2018) παραμένει ακόμα κατεχόμενο ενώ ένα άλλο μικρότερο ανήκει στην «νεκρή ζώνη».

Επισκεπτόμενος κανείς το Γέρι θα παρατηρήσει στον πυρήνα του Δήμου μια γραφική γειτονιά με σπίτια «παραδοσιακής τεχνοτροπίας κτισμένα από πλιθάρι», στενά δρομάκια και πλακόστρωτη πλατεία, ενώ στην περιφέρεια θα δει σπίτια και πολυκατοικίες μοντέρνας αρχιτεκτονικής.

Σε Μεσαιωνικούς βενέτικους χάρτες το Γέρι αναγράφεται ως «Ieri». Κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια άνηκε σε φεουδάρχες. Ο Φλώριος Βουστρώνιος, γράφει πως την περίοδο 1464-1468 το Γέρι ήταν φέουδο του Ταγκριβάρτι, του Πόλο και του Ζιάν Ζάππο. 

Μέχρι την δεκαετία του '90, το Γέρι ήταν ένα μικρό γεωργοκτηνοτροφικό χωριό. Οι κάτοικοι του ασχολούνταν κυρίως με την κτηνοτροφία αιγοπροβάτων και αγελάδων, και λιγότερο με την καλλιέργεια σιτηρών και ελιών. Σήμερα, πολύ λίγοι είναι αυτοί που ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
Φωτογραφία: Δημος Γεριου

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Γέρι από την δεκαετία του 1990 λειτουργεί βιομηχανική ζώνη, η οποία ασχολείται με την παραγωγή τούβλων, πλαστικών ειδών, ζωοτροφών και πτηνοτροφών.

Το Γέρι σήμερα(2018) θεωρείται μια από τις πιο αναπτυσσόμενες περιοχές της Λευκωσίας. Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνει και η ραγδαία οικιστική ανάπτυξη. Σε αυτό λειτουργούν δυο Δημόσια Νηπιαγωγεία, δύο Δημοτικά Σχολεία και ένα Γυμνάσιο. Επίσης, στο Γέρι βρίσκεται η Ειδική Σχολή «Ευαγγελισμός».

Πληθυσμός Γερίου: 
Μετα την Τουρκική εισβολή το 1974, ο πληθυσμός Γερίου γνωρίζει ραγδαία αύξηση εξαιτίας της εγκατάστασης μεγάλου αριθμού προσφύγων. Πριν από το 1974 ο πληθυσμός ανερχόταν σε μερικές εκατοντάδες το 1982 έφτασε τις 2.500 χιλιάδες. Τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός σχεδόν τετραπλασιάστηκε. Σύμφωνα με την απογραφή του 2007 πληθυσμός Γερίου ανέρχεται σε 10.000 κάτοικους τουλάχιστον. 
Φωτογραφία: Νεκταριος Δημητρης Παναγιωτου

Η ονομασία του Γερίου: 
Για το πώς πηρέ το όνομά του ο Δήμος Γερίου υπάρχουν δυο εκδοχές. Σύμφωνα με την πρώτη ο δήμος πήρε το όνομά του λόγω της τοποθεσίας του. Επειδή δηλαδή είναι κτισμένος σε ανεμοδαρμένο λόφο. Στην Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, η εκδοχή αυτή τεκμηριώνεται ως εξής: «Στην Κύπρο αέρας ή αέρηδες λέγονταν οι ψηλές κορφές ανεμοδαρμένων βουνών, ενώ αγέριν λεγόταν ο ανεμοδαρμένος λόφος. Συνεπώς Γέριν από το Αγέριν».

Σύμφωνα με την δεύτερη εκδοχή η ονομασία Γέρι σχετίζεται με την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Χρυσογεριώτισσας. Οι εγκυμονούσες γυναίκες του δήμου γεμάτες πίστη παρακαλούσαν την Παναγία την Χρυσογεριώτισσα να γεννήσουν γερά παιδιά. Από εκεί λοιπόν και η ονομασία Γέρι (Γερά παιδιά).

Εκκλησίες στο Γέρι: 
Επισκεπτόμενος κανείς το Γέρι θα συναντήσει τις εξής εκκλησίες: της Παναγίας της Χρυσογεριώτισσας, του Αγίου Μηνά, του Αγίου Χαραλάμπους, το παρεκκλήσι του Αγίου Στεφάνου και το ξωκλήσι της Παναγίας της Παλούρας. Η αρχαιότερη εκκλησία είναι της Παναγίας Χρυσογεριώτισσας, χτίσμα του 16ου αιώνα, ανακαινισμένη το 1814 η οποία σημερα βρίσκεται υπό την προστασία του Τμήματος Αρχαιοτήτων. Φωτογραφία:Μίκης Ππασιάς

Μνημεία ηρώων και αγνοουμένων:
Προς τιμήν των ηρώων Γερίου, Ιωνά Νικολάου, Κυριάκου Κολοκάσης, Σπύρου Κυριάκου (1955-59), Κυριάκου Κακουλλή (μάχη των Καζιβερών), Κωστάκη Λοΐζου, Ανδρέα Κουκουμά και Μάκη Παμπόρη (1974), κτιστήκαν μνημεία καθώς και μουσείο ηρώων και αγνοουμένων στην κεντρική πλατεία του δήμου.
Φωτογραφία: Χρήστος Πάλλης

Μουσείο Λαϊκής Παράδοσης στο Γέρι: 
Το Μουσείο Λαϊκής Παράδοσης βρίσκεται δίπλα από την Εκκλησία του Αγίου Μηνά. Ξεκίνησε να δημιουργείται το 2004 από τον κύριο Αντώνη Αντωνίου. Στο μουσείο θα δει κανείς εκθέματα που σχετίζονται με παραδοσιακά επαγγέλματα της Κύπρου. 

Για τον χάρτη της περιοχής πατήστε ΕΔΩ