Καπέδες

Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, στους Καπέδες υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια επεξεργασίας χαλκού.

Η κοινότητα των Καπέδων βρίσκεται περίπου 25 χιλιόμετρα νότια της Λευκωσίας, κτισμένη στους πρόποδες των βουνών του Μαχαιρά. Πρόκειται για ένα ημιορεινό χωριό χωρίς σχεδόν καθόλου πεδιάδα που η έκταση του είναι αρκετά μεγάλη. Το τοπίο του χωριού είναι διαμελισμένο από το αργάκι του Αγίου Ονουφρίου, παραπόταμου του Πηδιά, καθώς και από παραπόταμους του Γιαλιά που διασχίζουν την περιοχή.

Στη τελευταία απογραφή η οποία έγινε το 2001, η κοινότητα των Καπέδων αριθμούσε στους 530 κατοίκους.
Φωτογραφία: Apostolos Kadis‎

Η Ιστορία του χωριού Καπέδες:
Όπως μαρτυρούν τα μεταλλεία που υπάρχουν γύρω από την περιοχή της Αρχαίας Ταμασσού το χωριό των Καπέδων υπήρχε από τα πολύ παλιά χρόνια, κατά την εποχή του χαλκού. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, στους Καπέδες υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια επεξεργασίας χαλκού.

Το 1464, οι Καπέδες δόθηκαν σαν δώρο στον Benedetto Vernazza από τον βασιλιά της Κύπρου Ιάκωβο τον Νόθο. Αργότερα ο Αρχιμανδρίτης Κυπριανός αναφέρει ότι οι Καπέδες, Μετόχι της Μονής Αρχαγγέλου, ανήκε σε οικογένεια Ενετών, προφανώς απογόνων του Benedetto Vernazza, οι οποίοι το εγκατέλειψαν αργότερα.

Οι Καπέδες υφίσταντο κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και πιθανόν της Φραγκοκρατίας και της Βενετοκρατίας.
Φωτογραφία: Dora's Foto Moments

Η ονομασία του χωριού Καπέδες:
Για το πως πήρε το όνομα του το χωριό υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Τρεις από αυτές είναι οι επικρατέστερες. Σύμφωνα λοιπόν με την πρώτη εκδοχή το χωριό των Καπέδων ήταν Μετόχι της Μονής Αρχαγγέλου, και χρησιμοποιήθηκε για την απομάκρυνση δέκα μοναχών, οι οποίοι δεν ακολουθούσαν τους κανόνες της Μονής. Τότε λοιπόν οι υπόλοιποι μοναχοί έλεγαν «Πάνω στους δέκα παίδες». Από το δέκα- παίδες το χωριό που δημιουργήθηκε ονομαστικέ Καπέδες. Σύμφωνα με μια δεύτερη εκδοχή, στην εν λόγω περιοχή υπήρχαν οι μάντρες της Μονής και εκεί έμεναν οι βοσκοί με τις οικογένειες τους. Οι εν λόγω βοσκοί όμως προκάλεσαν ζημίες στην περιοχή και τους χαρακτήρισαν ως κακούς παίδες. Από αυτό το χωριό ονομάστηκε Καπέδες. Τέλος, μια τρίτη εκδοχή αναφέρει ότι η ονομασία του χωριού προήλθε από το «ΚΑΠΑΚΙΑ» των μεταλλείων, δηλαδή στρώμα μετάλλου, που αφθονούν στην περιοχή.
Φωτογραφία: George Papageorgiou‎

Οι εκκλησίες των Καπέδων: 
Κάνοντας κανείς μια βόλτα στο χωριό Καπέδες θα συναντήσει τρεις όμορφες εκκλησίες. Την εκκλησία της Παναγίας της Χρυσογαλακτούσας κτίσμα του 1731 η οποία βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού. Την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, κτίσμα του 19ου αιώνα, ένας μονόκλιτος ναός με πολυγωνική εξωτερικά και ημικυκλική εσωτερικά αψίδα και την νέα εκκλησία του Άγιου Γεώργιου του Τροπαιοφόρου, τα θυρανοίξια της οποίας έγιναν τον Ιούλιο του 2005. Η τελευταία είναι κτισμένη στην είσοδο του χωριού. 
Φωτογραφία: George Papageorgiou‎

Ασχολίες και προϊόντα του χωριού: 
Κατά τα παλαιότερα χρόνια οι κάτοικοι του χωριού Καπέδες ασχολούνταν κυρίως με την καλλιέργεια Αμπελιών. Σημερα (2018) ασχολούνται κυρίως με τεχνικά επαγγέλματα. Ελάχιστοι είναι οι γεωργοί και λιγότεροι οι κτηνοτρόφοι. Τα προϊόντα που καλλιεργούνται στους Καπέδες είναι οι ελιές, τα αμύγδαλα και πολύ λίγα δημητριακά. Η μεγαλύτερη έκταση του χωριού είναι ακαλλιέργητη.
 Φωτογραφία: Yiannis Makriyianni

Δυτικά του χωριού Καπέδες, για πολλά χρόνια ο άνθρωπος έσκαβε τη γη για να βρει χαλκό και σιδηροπυρίτη. Τα μικρά τρένα κατηφόριζαν στις γαλαρίες, τα γέμιζαν με χώμα και ανέβαιναν στην επιφάνεια μεταφέροντας το πολύτιμο φορτίο τους στον χώρο πλύσης των μεταλλευμάτων. Σκάβοντας τη γη δημιούργησαν μια τεράστια αμφιθεατρική λεκάνη. Με τα χρόνια όλο και μεγάλωνε, μέχρι την μέρα που ο κασμάς έπαψε να κτυπά στον χαλκό. Το ορυχείο εγκαταλείφτηκε από τον ιδιοκτήτη του που ήταν η Ελληνική Μεταλλευτική Εταιρεία (ΕΜΕ).
Πίσω της άφησε ένα σεληνιακό τοπίο. Καμιά αποκατάσταση του τοπίου. Ούτε ένα δένtρο δεν φύτεψαν φεύγοντας. Μια γαλαρία μένει ακόμα ανοικτή. Η φύση όμως ανάλαβε να αποκαταστήσει όσα η απληστία του ανθρώπου κατάστρεψε. Την τεράστια λεκάνη την γέμισε με νερό. Της έδωσε όλα τα χρώματα της γης, για να "ταιριάζει" με το τοπίο. Την μεταμόρφωσε σε μια όμορφη λίμνη. Η μικρή αυτή αλλά εντυπωσιακή κόκκινη λίμνη του μεταλλείου Κοκκινόνερο βρίσκεται μεταξύ των χωριών Καπέδες, Καμπιά και Αναλιόντας. Πρόκειται για μεταλλείο πυρίτη που λειτούργησε τη δεκαετία του 1950 από την Ελληνική Μεταλλευτική Εταιρεία (ΕΜΕ). Φωτογραφία: Kyriakos Kefalas

Για τον χάρτη της περιοχής πατήστε ΕΔΩ