Κάτω Δευτερά

Ένα χωρίο διαιρεμένο σε δύο διοικητικές κοινότητες με πλούσια αρχαιολογική σημασία

Η Δευτερά είναι ένα χωριό της επαρχίας Λευκωσίας το οποίο απέχει 15 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα Λευκωσία. Είναι επίσημα διαιρεμένο σε δύο διοικητικές κοινότητες: την Πάνω Δευτερά και την Κάτω Δευτερά. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, η Δευτερά είχε 4843 κατοίκους συνολικά. 
Φωτογραφία: www.deftera.org

Η Πάνω και η Κάτω Δευτερά είναι κτισμένες στην όχθη του ποταμού Πεδιαίου σε υψόμετρο 300 μέτρων περίπου από την επιφάνια της θάλασσας. Η Πάνω Δευτερά σήμερα αριθμεί περίπου 1957 κάτοικους ενώ η Κάτω Δευτερά αριθμεί 1637 κατοίκους.Φωτογραφία: Λάμπρος Δρουσιώτης‎

Τα παλαιοτέρα χρόνια οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνταν με την παραγωγή δημητριακών, λαχανικών και φρούτων, κυρίως καϊσιών. Σήμερα (2018) ελάχιστοι είναι οι κάτοικοι που ασχολούνται με τη γεωργία.

Η ονομασία του Χωριού: 
Για το πώς πηρέ το όνομα του το χωριό υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Η πρώτη από αυτές αναφέρει ότι το όνομα του χωριού, προέρχεται από το όνομα «Δευτέρας» που σημαίνει τον άνθρωπο που κρατούσε τα δευτέρια. Η δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι η ονομασία του χωριού προέρχεται από την ελληνική λέξη «το δευτέρι» που σημαίνει και το «δευτέρωμα», δηλαδή το δεύτερο όργωμα των χωραφιών. 

Η ιστορία της Δευτέρας: 
Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας η Δευτερά ήταν φέουδο του τάγματος των Ναϊτών ιπποτών ενώ το 1312, μετά την διάλυση του τάγματος περιήλθε στην κατοχή των ιπποτών του τάγματος του Αγίου Ιωάννη. Την περίοδο της Βενετοκρατίας, η Δευτερά αποτελούσε κτήμα του πατριάρχη Αντιοχείας με συνολικό εισόδημα 600 δουκάτων. Φωτογραφία: Antreas Constantinou

Στην Κάτω Δευτερά υπάρχει η νεκρόπολη του χωριού, τα αρχαιολογικά ευρήματα της οποίας  αποδεικνύουν ότι η Δευτερά κατοικήθηκε από τα πολύ παλιά χρόνια, όπως και τα ευρήματα που βρέθηκαν, από την εποχή των Γεωμετρικών χρόνων, 1050 – 750 π.Χ. και των Αρχαϊκών χρόνων, 750 – 475 π.Χ. Αξίζει να σημειωθεί ότι Αρχαίοι τάφοι βρέθηκαν και σε άλλες περιοχές της Δευτεράς όπως στην περιοχή Πάνω Δευτερά.

Εκκλησίες στην Κάτω Δευτεράς : 
Στην Κάτω Δευτερά θα συναντήσει κάνεις την σπηλαιόσχημη Μεσαιωνική Εκκλησία της Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας που βρίσκεται σε απόκρημνη όχθη του ποταμού Πεδιαίου. Το σπήλαιο της Παναγίας αποτελείται από τρία λαξευμένα υποσπήλαια που συνδέονται μεταξύ τους με δύο εσωτερικές σήραγγες και το μεγαλύτερο από αυτά, το κεντρικό αποτελεί το ναό. Η ονομασία του σπηλαίου οφείλεται στην ανεύρεση της σεπτής και θαυματουργής εικόνας της Παναγίας η οποία σύμφωνα με την παράδοση βρέθηκε με θαυμαστό τρόπο μέσα στο σπήλαιο. Από τότε το σπήλαιο ονομάστηκε «χρυσό σπήλαιο» και «Χρυσοσπηλιώτισσα» .

Ανατολικά και σε απόσταση 400 μέτρων περίπου από την Παναγία  Χρυσοσπηλιώτισσα βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου. Είναι κτισμένο στο αγρόκτημα Στράκκα. Ενοριακά ανήκει στην Κάτω Δευτερά και εκκλησιαστικά στην Μητρόπολη Ταμασού και Ορεινής. Κτίστηκε το 1980 από τον αείμνηστο Χρίστο Λεβέντη εις μνήμη του αδελφού του Αναστάσιου Λεβέντη. Πρόκειται για ένα εκκλησάκι Βυζαντινού Ρυθμού, Σταυροειδής μετά τρούλου. Φωτογραφία:Λάμπρος Δρουσιώτης‎

Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στο κέντρο του χωριού απέναντι από το πετρόκτιστο κτίριο που κτίστηκε επί Αγγλοκρατίας και στέγαζε τον Αστυνομικό Σταθμό Δευτεράς. Πρόκειται για κτίσμα του 1880 που ανήκει στο ρυθμό της μονόκλιτης Βασιλικής χωρίς τρούλο.

Επιπρόσθετα στην Κάτω Δευτερά υπάρχει το παρεκκλήσι της Αγίας Μαρίνας, κτισμένο κοντά στις όχθες του Πεδιαίου ποταμού σε απόσταση 150 μέτρων από την εκκλησία του Αγίου  Νικολάου στην Κάτω Δευτερά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε όλη την έκταση του χωριού της Δευτεράς θα συναντήσει κάνεις και άλλες εκκλησίες όπως η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, η Εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, η Εκκλησία του  Αρχαγγέλου Μιχαήλ και Γαβριήλ, το Παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου και το Παρεκκλήσι του Αποστόλου Λουκά και άλλες.
Φωτογραφία: Costas Kkoli‎

Για τον χάρτη της περιοχής πατήστε ΕΔΩ