Κάτω Μονή

Η επικράτεια του χωριού φτάνει ως τις άνω όχθες του ποταμού της Περιστερώνας.

Το χωριό Κάτω Μονή είναι χωριό της επαρχίας Λευκωσίας και απέχει 32 χιλιόμετρα από την πόλη της Λευκωσίας. Βρίσκεται κτισμένο στους πρόποδες του βουνού Κορώνη, σε υψόμετρο 415 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας.  Η επικράτεια του χωριού φτάνει ως τις άνω όχθες του ποταμού της Περιστερώνας.
Φωτογραφία: katomoni.org

Μέχρι να σταθεροποιηθεί η κοινότητα στην σημερινή της θέση πέρασε από πολλές δοκιμασίες και αυτό γιατί κατά τα αρχαία χρόνια μέχρι και πρόσφατα, ο πυρήνας του χωριού αποτελούσε βάση εναλλασσόμενων οικισμών.Φωτογραφία: Demetris Manolopoulos

Η ονομασία του χωριού:
Σχετικά με την ονομασία του χωριού υπάρχουν διάφορες εκδοχές.  Σύμφωνα με το Νέαρχο Κληρίδη, η ονομασία του χωριού Κάτω Μονή φανερώνει ότι παλαιότερα υπήρχε εκεί μοναστήρι και σε μια περιοχή πιο ψηλά, περί τα 3 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά, στην τοποθεσία Σύφιλος, υπήρχε δεύτερο μοναστήρι. Για το λόγο αυτό, η περιοχή του χωριού έγινε γνωστή ως Κάτω Μονή για να ξεχωρίζει από την Πάνω Μονή. Σύμφωνα με τη τοπική παράδοση αυτή η εκδοχή δεν ευσταθεί. Μια άλλη εκδοχή, βασισμένη στην τοπική παράδοση αναφέρει ότι το χωριό πηρέ το όνομά του από την λέξη δια-μονή. Σύμφωνα λοιπόν με όσα λέγονται οι Άγιοι Ηλιόφωτοι, κατά τους χειμερινούς μήνες οδηγούσαν τα κοπάδια τους από τις πάνω μάντρες κάτω στις Αγιόμαντρες για να προστατευτούν από το κρύο και τη βαρυχειμωνιά. Αυτός ο τόπος διαμονής λεγόταν «κάτω (δια)μονή». Το καλοκαίρι ανέβαζαν ξανά τα κοπάδια στην «πάνω (δια)μονή». Φωτογραφία: Antreas Constantinou

Η τρίτη και επικρατέστερη εκδοχή για την προέλευση του ονόματος του χωριού, αναφέρεται στο γεγονός ότι ο σημερινός οικισμός αποτελούσε τον «κάτω» χώρο διαμονής για τους κατοίκους των ορεινών χωριών της Πιτσιλιάς, οι κάτοικοι των οποίων έρχονταν από την μόνιμη τους κατοικία στην «πάνω δια-μονή» στην «κάτω δια-μονή», για τις διάφορες γεωργικές τους ασχολίες που βρίσκονταν σε αυτή τη γη.
 Φωτογραφία: katomoni.org

Η χλωρίδα του χωριού:
Η Κάτω Μονή, έχει πλούσια χλωρίδα, η μελέτη της περιοχής αναδεικνύει αυτή την σπουδαιότητα του οικοσυστήματος της περιοχής. Η ευρύτερη περιοχή της κοινότητας έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα της Υπηρεσίας του Τμήματος Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, NATURA 2000 «Μιτσερό».

Οι εκκλησίες της Κάτω Μονής:  
Κάνοντας κάνεις μια βόλτα στην Κάτω Μονή, θα συναντήσει τους δύο Ιερούς Ναούς της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και της Αγίας Παρασκευής καθώς και το ξωκλήσι των Αγίων Ηλιόφωτων, το εξωκλήσι του Αγίου Νικολάου, το εξωκλήσι του Αγίου Αντωνίου.
Φωτογραφία: Antreas Constantinou

Μεταλλεία - Λατομεία στην Κάτω Μονή: 
Στην Κάτω Μονή, υπάρχουν λατομεία και ορυχεία εξόρυξης διαφόρων μεταλλευμάτων και πετρωμάτων, γνωστών διεθνώς. Πρόκειται για τα λατομεία πέτρας και γύψου, στον περίγυρο του χωριού και του γειτονικού γνωστού μεταλλείου Μιτσερού, στ’ ανατολικά γεωγραφικά όρια της κοινότητας.
Φωτογραφία: Antreas Constantinou

Για τον χάρτη της περιοχής πατήστε ΕΔΩ