Ψιμολόφου

Ότι φυτεύεις βλαστά...

Η Ψιμολόφου είναι μια κοινότητα της επαρχίας Λευκωσίας, που ανήκει στο διαμέρισμα της Ορεινής και αποτελεί μέρος του συμπλέγματος της Ταμασσού. Βρίσκεται περίπου 16 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Λευκωσίας και είναι κτισμένη στη δεξιά όχθη του ποταμού Πεδιαίου, σε υψόμετρο 330 μέτρων.
Φωτογραφία: Φ. Γεωργιάδης

Η ιστορία του χωριού
Η Ψιμολόφου χρονολογείται από την Μεσαιωνική εποχή ή και νωρίτερα, καθώς υπάρχουν στην περιοχή ερείπια διαφόρων αρχαιότερων παρεκκλησιών. 
Κατά την Φραγκοκρατία η Ψιμολόφου ήταν κάτω από την ηγεμονία των Τεμπλιωτών που ήταν Φράγκοι μοναχοί και είχαν σαν κέντρο τους το χωριό Τέμπλο στην επαρχία Κερύνειας.

Σύμφωνα με τον Jack C. Goodwin, η Ψιμολόφου ήταν υποχρεωμένη να πληρώνει φόρους στο Πατριαρχείο της Ιερουσαλήμ, το οποίο είχε μετακομίσει στην Κύπρο μετά την κατάρρευση της Χριστιανικής Εξουσίας εκεί το 1291.

Επί Ενετοκρατίας, το χωριό Ψιμολόφου μαζί με τη γειτονική Δευτερά ήταν μέρος της περιουσίας του λόρδου Peter Lase την οποίαν κληροδότησε στο μεγάλο του γιο. 

Κατά την περίοδο Τουρκοκρατίας αρκετή γόνιμη γη περιήλθε στα χέρια των Τούρκων αγάδων, απόγονοι των οποίων ζούσαν μέχρι το 1960 οπότε και έφυγαν με τα γνωστά γεγονότα της εποχής. Φωτογραφία: Φ. Γεωργιάδης

Η ονομασία του χωριού
Η ονομασία της Ψιμολόφου, σύμφωνα με μια εκδοχή, που αναφέρεται από τον Jack C. Goodwin, προήλθε από ένα λόφο της περιοχής, τον Όψιμο Λόφο, που σημαίνει ένας λόφος καλός για καλλιέργεια. Ο λαογράφος λογοτέχνης και διδάσκαλος Νέαρχος Κληρίδης, συμμερίζεται την άποψη αυτή αλλά γιατί τα σιτηρά που καλλιεργούνται στην περιοχή αυτή ωριμάζουν αργότερα από τα σιτηρά που καλλιεργούνται σε άλλες γειτονικές περιοχές. Ο συνοικισμός, λοιπόν, που υπήρχε παλιά στην περιοχή του Όψιμου Λόφου με την πάροδο του χρόνου κατέληξε στην ονομασία Ψιμολόφου.

Σύμφωνα με μια δεύτερη εκδοχή το χωριό πήρε το όνομά του από το σχήμα του λόφου που αναφέρεται πιο πάνω, ο οποίος είχε σχήμα ψωμιού. Ο λόφος αυτός δεσπόζει της περιοχής και βρίσκεται στα βορειοδυτικά του χωριού.

Οι Εκκλησίες του χωριού 
Η σημερινή εκκλησία της Ψιμολόφου είναι αφιερωμένη στην Παναγία την Καθολική, κτίσμα του 19ου αιώνα. Εγκαινιάσθηκε το 1882 από το Αρχιεπίσκοπο Σωφρόνιο. Είναι ρυθμού νεοκλασικού, μονόκλιτη και κτίσθηκε στη θέση παλαιού μικρού ναού κατά πάσα πιθανότητα του 15ου με 16ου αιώνα. 

Παλαιότερα υπήρχαν άλλες έξι εκκλησίες στο χωριό όπως, του Αγίου Δημητριανού, Επισκόπου Ταμασσού, του Αγίου Γεωργίου, της Σταυρόπετρας και άλλες.Φωτογραφία: Petros Solomou

Οι ήρωες της Κοινότητας
Κατά την διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα 1955-1959 και στην Τουρκική ανταρσία του 1963 καθώς και στην τουρκική εισβολή του 1974, αρκετοί κάτοικοι της κοινότητας έδωσαν το παρόν τους. Στις μάχες της Τυλληρίας το 1964 σκοτώθηκε ο Γρηγόρης Νικολάου Λουβιάς, ενώ από την Τούρκικη εισβολή του 1974 τέσσερις κάτοικοι της κοινότητας εξακολουθούν να είναι αγνοούμενοι.

Ο πληθυσμός και οι ασχολίες των κατοίκων
Η Ψιμολόφου αριθμεί σήμερα (2018) γύρω στους 1800 κατοίκους, από τους οποίους το 28% περίπου είναι πρόσφυγες μετά την Τούρκικη εισβολή του 1974.
Η γη του χωριού είναι πολύ εύφορη οπότε κατά τα παλαιοτέρα χρόνια οι πλείστοι από τους κατοίκους ασχολούνται με την γεωργία και κτηνοτροφία. Κάποτε στο χωριό καλλιεργούνταν μεγάλες εκτάσεις από καϊσιές και χρυσομηλιές. Επιπρόσθετα, η οικονομία του χωριού στηριζόταν στην επεξεργασία των δερμάτων. Στη Ψιμολόφου υπήρχαν πέντε καλά συγκροτημένα βυρδοσεψεία, τα οποία κατεργάζονταν τεράστιες ποσότητες δερμάτων.

Λίγοι είναι αυτοί που ασχολούνται σήμερα με την γεωργία, ενώ υπάρχουν βιοτεχνίες επιπλοποιίας, ξυλουργίας, υποδηματοποιίας καθώς και κτηνοτροφικές μονάδες με εκτροφή γουρουνιών, αλόγων, αγελάδων, προβάτων και πουλερικών.

Για τον χάρτη της περιοχής πατήστε ΕΔΩ