Χολέτρια
H εκκλησία του Άγιου Παντελεήμονα αποτελεί πραγματικό στολίδι για το χωριό
Η Χολέτρια είναι χωριό της επαρχίας Πάφου. Σύμφωνα με την παράδοση το χωριό Χολέτρια έχει ζωή 500 περίπου χρόνων. Ο πρώτος χώρος ίδρυσης των Χολετριών στα πολύ παλιά χρόνια ήταν η τοποθεσία Αγία Ειρήνη, που βρίσκεται πολύ κοντά στο σημερινό χωριό. Στην τοποθεσία αυτή σώζονται μέχρι σήμερα ένα μισοχαλασμένο εκκλησάκι, τα χαλάσματα κάποιων σπιτιών και ένας ελιόμυλος.
Ο κύριος λόγος εγκατάλειψης της τοποθεσίας Αγία Ειρήνη είναι το ότι βρισκόταν σε ύψωμα απέναντι από την θάλασσα και ήταν μεγάλο μειονέκτημα για την εποχή εκείνη. Οι Σαρακηνοί και άλλοι επιδρομείς εντόπιζαν εύκολα το χωριό και προσαράζοντας στις ακτές έκαναν επιθέσεις και λεηλασίες.
Οι κάτοικοι τότε αναγκάστηκαν για μεγαλύτερη ασφάλεια, να μετοικήσουν σε άλλο σημείο, που σήμερα ονομάζεται «παλιό χωριό», μέσα στην κοιλάδα του Ξηρού, προφυλαγμένοι από τα γύρω βουνά, με άφθονο νερό και γόνιμο έδαφος.
Το χωριό Χολέτρια, όπως κτίστηκε στους πρόποδες των δύο βουνών και στις όχθες του ποταμού Ξερού, έμοιαζε με μια μεγάλη χολέτρα λόγω της σχισμής και της μορφής του εδάφους. Από αυτή την ιδιομορφία του χώρου πιστεύεται ότι πήρε και η κοινότητα το όνομα της.
H εκκλησία της Χολέτριας που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Παντελεήμονα αποτελεί πραγματικό στολίδι για το χωριό μιας και βρίσκεται στο πιο ψηλό σημείο του χωριού και δεσπόζει από πολύ μακριά.