Βότανα: Η κυπριακή Ρίγανη

Μαγειρική, Θρεπτική αξία, Φαρμακευτικές και θεραπευτικές ιδιότητες!

Η ρίγανη είναι ένα πολυετές φυτό με χαρακτηριστική, ευχάριστη και διαπεραστική μυρωδιά. Πρόκειται για ποώδες, ιθαγενές και θαμνώδες φυτό της Μεσογείου και της Κεντρικής Ασίας. Ανήκει στην οικογένεια Lamiaceae, στο γένος Οriganum. Το όνομα της «oregano» προέρχεται από τις λέξεις «όρος» που σημαίνει βουνό και «γάνος» που σημαίνει λαμπρότητα.

Τα κυριότερα είδη που συναντούμε σήμερα, είναι το Οriganum heracleoticum L., Οriganum vulgare L. και το Οriganum dubium. Το Οriganum heracleoticum είναι ο ελληνικός τύπος ρίγανης ενώ το dubium είναι ο αντίστοιχος κυπριακός τύπος. Η κυπριακή ρίγανη χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή ξηρικού προϊόντος, ενώ η ελληνική ρίγανη χρησιμοποιείται τόσο για την παραγωγή ξηρικού, όσο και νωπού προϊόντος.

Θρεπτική αξία:
Η ρίγανη εκτός από υπέροχο μυρωδικό είναι και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά. Ένα κουταλάκι του γλυκού αποξηραμένης ρίγανης περιέχει ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο, βιταμίνη Ε και βιταμίνη Κ που είναι σημαντική για την ανάπτυξη των οστών.

Η ρίγανη είναι επίσης μια πλούσια πηγή διαιτητικών αντιοξειδωτικών, τα οποία βοηθούν στην προστασία των κυττάρων από τις επιπτώσεις των ελεύθερων ριζών.

Φαρμακευτικές και θεραπευτικές ιδιότητες
Η ρίγανη, όπως επισημαίνεται από τους ειδικούς, είναι αντιδιαρροϊκή, αντιφλεγμονώδης, βακτηριοκτόνα, τονωτική, αντιοξειδωτική, αντισηπτική, αντιμικροβιακή, αντισπασμωδική, διουρητική, καθαρτική, αντιβηχική, αποχρεμπτική και αντιψωριακή. Βοηθάει επίσης, στην υπέρταση και την αρτηριοσκλήρυνση. Ήδη από την αρχαιότητα η ρίγανη χρησιμοποιούνταν ως φάρμακο για δηλητηριάσεις, σπασμούς και πρηξίματα και σαν αφέψημα κατά του στομαχόπονου.

Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης, χρησιμοποιείται για τον πονόδοντο και είναι ευρέως διαδεδομένο για την παραγωγή φαρμάκων. Η δραστική φαρμακευτική ουσία που περιέχει η ρίγανη είναι η «καρβακρόλη», στην οποία αποδίδονται οι παρακάτω βιολογικές δράσεις: «αντιαθηροσκληροτική, αλλεργιογόνος, αναισθητική, αντιαλτσχάιμερ, αντιδιουριτική, αντιβακτηριδιακή, αντισηπτική, αντιφλεγμονώδης, αντιοξειδωτική, αντισπασμοδική, εντεροχαλαρωτική, αρωματική, μυκητοκτόνος, νηματοδοκτόνος, αντιρευματική κλπ».

Πρόκειται για ένα από τα πιο ισχυρά φυσικά αντιοξειδωτικά και έχει 12 φορές περισσότερη αντιοξειδωτική δράση από το πορτοκάλι, 30 από την πατάτα και 42 από το μήλο. Οι εισπνοές με ρίγανη βοηθούν σε νοσήματα αναπνευστικού.

Σύγχρονες έρευνες αποδεικνύουν πως η ρίγανη είναι σπασμολυτική, καταπολεμά τη δυσμηνόρροια, απαλύνει τους μυϊκούς πόνους και κάνει καλό στους ρευματισμούς. Επιπρόσθετα, με το αφέψημα ρίγανης μπορούμε να κάνουμε και στοματικές πλύσεις ώστε να καταπραϋνθεί ο ερεθισμένος και κόκκινος λαιμός, ενώ αν χρησιμοποιηθεί στο μπάνιο καταπραΰνει και τονώνει το δέρμα. Τέλος, η ρίγανη μπορεί να βοηθήσει στην αντισηψία του τραυματισμένου δέρματος.

Χαρακτηριστικά, εμφύτευση και συλλογή:
Η ρίγανη έχει ύψος 20-80 εκατοστά. O βλαστός της είναι όρθιος, τετραγωνικός και πολύκλαδος. Τα φύλλα της ρίγανης έχουν χρώμα πράσινο σκούρο. Τα άνθη της έχουν χρώμα ροζ. Την συναντάμε σε συστάδες θάμνων, λόφους, ασβεστολιθικά εδάφη, συνήθως σε ξηρές και πετρώδεις περιοχές. Ωστόσο, είναι δυνατόν να τη συναντήσουμε πιο σπάνια και σε παραθαλάσσιες περιοχές.

Η εμφύτευση της ρίγανης ξεκινά από τον Οκτώβριο μέχρι αργά την Άνοιξη προς το τέλη του Απρίλη. Ωστόσο, καλύτερη εποχή για εμφύτευση ρίγανης, θεωρείται το τέλος Φεβρουαρίου και μετά. Η συλλογή της ξεκινά συνήθως τον Ιούλιο και γίνεται κατά κανόνα νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ. Στη συνέχεια δένεται σε ματσάκια και αποξηραίνεται, κρεμασμένη ανάποδα σε ξηρό και σκοτεινό μέρος.

Ρίγανη και μαγειρική:
Η ρίγανη είναι το έμβλημα γενικότερα της Μεσογειακής κουζίνας. Με την πικάντικη γεύση της παντρεύεται τέλεια με πολλά φαγητά, τα οποία σερβίρονται ή ψήνονται με αυτήν παίρνοντας μια απίθανη γεύση.