Το μετεωρολογικό φαινόμενο του υδροσίφωνα

Τελευταία βλέπουμε συνεχώς στο διαδίκτυο φωτογραφίες και βίντεο από υδροσίφωνες. Το πιο κοντινό χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο υδροστρόβιλος που συνέβη τη Τρίτη 30 Ιανουαρίου στη περιοχή Βρυσούδια του Πρωταρά. 

https://www.facebook.com/groups/kerofiloi.kiprou.weather.enthusiasts.cyprus/permalink/1370397770286853/

Στο παρόν άρθρο, θα αναλύσουμε το συγκεκριμένο καιρικό φαινόμενο και θα σας παρουσιάσουμε περισσότερα πράγματα για αυτό. Αρχικά, ο υδοστρόβιλος ή αλλιώς υδροσίφωνας είναι ένα φυσικό φαινόμενο που εμφανίζεται σε μέρες με μεγάλη ζέστη και υγρασία ως ένα «καταιγιδοφόρο νέφος», το οποίο καταλήγει στην επιφάνεια της θάλασσας. Κύριο αίτιο του φαινομένου αυτού είναι η μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ υδάτινων επιφανειών και ανώτερων ατμοσφαιρικών στρωμάτων. Πολλοί από τους επιστήμονες θεωρούν ότι το γεγονός αυτό οφείλεται στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

Οι υδροσίφωνες έκαναν την εμφάνισή τους τώρα τελευταία;

Από τα αρχαία χρόνια γνωρίζουμε για τη δημιουργία υδροσιφώνων, καθώς οι αρχαίοι πίστευαν ότι αποτελούσαν δαιμονικά στοιχεία και ένα είδος τιμωρίας των θεών. Ο Αριστοφάνης στο θεατρικό του έργο «οι Βάτραχοι» κάνει αναφορά σε δαίμονα, ο οποίος πολέμησε με τους Θεούς χρησιμοποιώντας έναν σίφωνα. Στο Βυζάντιο υπάρχει ένα πλήθος χειρόγραφων αναφορών για στήλες ύδατος που προκαλούσαν καταστροφές σε πλοία και λιμάνια της Μεσογείου, ενώ από το τέλος του 19ου αιώνα καλλιτέχνες της Βενετοκρατούμενης Ελλάδας, ζωγράφιζαν σε πίνακες τοπία με σίφωνες, κυρίως πάνω από τη θάλασσα.

Σε τι διαφέρει ο υδροσίφωνας από τον ανεμοστρόβιλο;

Αν και έχουν αρκετές ομοιότητες με τους ανεμοστρόβιλους, δηλαδή τους σίφωνες πάνω από την ξηρά, τις περισσότερες φορές έχουν διαφορετικούς μηχανισμούς δημιουργίας. Οι ανεμοστρόβιλοι δημιουργούνται από νέφη σωρειτομελανιών (δηλαδή πυκνά και ογκώδη σύννεφα), στα οποία όταν επικρατούν ιδιαίτερες καιρικές συνθήκες, δηλαδή απότομη πτώση της θερμοκρασίας με το ύψος και ισχυροί ή θυελλώδεις άνεμοι χαμηλά στην τροπόσφαιρα, παράγονται απότομοι σίφωνες στη ξηρά. Ομοίως, οι περισσότεροι υδροσίφωνες παράγονται εξίσου από τα καταιγιδοφόρα νέφη «σωρειτομελανίες». Ωστόσο, οι ιδανικές συνθήκες για τη δημιουργία τους, είναι η κυκλοφορία ασθενών ανέμων χαμηλά, κοντά στην επιφάνεια του νερού, ειδικά μετά τη λήξη της βροχόπτωσης. Βέβαια, υπάρχουν και υδροσίφωνες, οι οποίοι είναι ισχυρότεροι (αλλά και ιδιαίτερα σπάνιοι) και ονομάζονται «μεσοκυκλωνικοί υδροσίφωνες».

Σε τί ταχύτητα κυμαίνονται οι υδροσίφωνες και μέχρι πόσο μπορεί να φτάσει η διάρκειά τους;

Συνήθως οι υδροσίφωνες κινούνται με χαμηλή ταχύτητα, περί τα 10-20 km/h, ακολουθώντας τη μέση ροή των ανέμων, καθώς και την πορεία του νέφους από το οποίο παράγονται και δεν είναι απαραίτητο να δρουν παράλληλα με τη βροχόπτωση ή κάποια ηλεκτρική δραστηριότητα. Η διάρκειά τους κυμαίνεται μεταξύ μερικών δευτερολέπτων έως και 30 λεπτών, κι αν δημιουργηθούν κοντά στην ακτή μπορεί να μετατραπούν σε ανεμοστρόβιλους που όμως εξασθενούν γρήγορα.

Μπορούμε να προβλέψουμε την έλευση επερχόμενου Υδροσίφωνα;

Ένας εύκολος τρόπος εντοπισμού επερχόμενου υδροσίφωνα σε μία περιοχή είναι η παρακολούθηση των νεφώσεων σε χαμηλό ύψος. Αναλυτικότερα, για να προκληθεί το φαινόμενο του υδροσίφωνα χρειάζεται να παρατηρηθούν νέφη σε σχήμα χωνιού ή προβοσκίδας σε συνδυασμό με την ανατάραξη της επιφάνειας του νερού και ταυτόχρονη μείωση του ύψους της βάσης των νεφών. Οι υδροσίφωνες μπορούν να εμφανιστούν σε ζεύγη («δίδυμοι υδροσίφωνες») ή και σε μεγάλο αριθμό ταυτόχρονα («οικογένεια υδροσιφώνων»).