Πρωτοπόρος στις εξαγωγές λογισμικών παρακολούθησης, η Κύπρος

Στην Κύπρο παράγονται λογισμικά με εταιρείες του Ομίλου και μάλιστα εξάγονται από το νησί μας σε τρίτες χώρες.

Η απόλυτη ασυδοσία που επικρατεί στην Κύπρο με τις εταιρείες ανάπτυξης λογισμικών παρακολούθησης, καταγράφεται σε αποκαλυπτικά έγγραφα που παρουσιάζει σήμερα ο «Φ».

Λογισμικά μπορούσαν να εξαχθούν από το νησί μας με τις ευλογίες του αρμόδιου Υπουργείου, να κάνουν κυριολεκτικά τον γύρο του κόσμου και να επανεισαχθούν μετά από έξι μήνες. Η αναφορά δεν εμπεριέχει κάποια υπερβολή.

Η υπηρεσία Εμπορίου έδωσε προσωρινή άδεια εξαγωγής σε εταιρεία για είδος «διπλής χρήσης», όπως είναι τα λογισμικά παρακολούθησης, προκειμένου το εν λόγω προϊόν να σταλεί σε οκτώ χώρες, για σκοπούς επίδειξης. Όλη αυτή η διαδικασία διήρκεσε από τον Σεπτέμβριο του 2014 μέχρι και τον Μάρτιο του 2015. Αυτό το τεκμηριώνουμε στη βάση εγγράφου.

Την ίδια στιγμή προηγμένα λογισμικά στέλνονταν από εγγεγραμμένη στην Κύπρο εταιρεία και εδρεύουσα στη Λεμεσό, σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Πολωνία. Πρόκειται για κυπριακή εταιρεία, η οποία εξαγοράστηκε από κολοσσό στον κλάδο των λογισμικών παρακολούθησης, έναντι δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων.

Μέσα από τα έγγραφα που παρουσιάζουμε, αποδεικνύονται πέραν πάσης αμφιβολίας και τα τεχνάσματα που επιστρατεύονταν από τις εν λόγω εταιρείες. Σε συμφωνητικό έγγραφο μεταξύ εγγεγραμμένης στην Κύπρο επιχειρηματικής οντότητας με υπηρεσία της Ταϊλάνδης, αναφέρεται ρητώς πως αν η Κύπρος δεν εγκρίνει την εξαγωγή, τότε η κυπριακή υπηρεσία Εμπορίου θα παρακαμπτόταν μέσω συνεργαζόμενης εταιρείας στη Λιθουανία. Φαίνεται πως η μεταφορά ειδών «διπλής χρήσης» εντός ευρωπαϊκού εδάφους αποτελεί προσφιλή μέθοδο.

Όπως προκύπτει από την έρευνά μας, τέτοιες εταιρείες λειτουργούσαν και λειτουργούν στην Κύπρο την τελευταία δεκαετία, στήνοντας ένα πάρτι εκατομμυρίων. Κι απόλυτα δικαιολογημένα, αφού δεν υπάρχει έκδηλη παρανομία. Αξιοποίησαν την ασυδοσία που ευνοείτο από τις Αρχές της Κύπρου και τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς εξαγωγής, που πολύ πρόσφατα ευρωβουλευτής χαρακτήρισε ως «ανέκδοτο».

Άδεια για κυκλοφορία σε οκτώ χώρες: Η υπηρεσία Εμπορίου του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, έδωσε άδεια προσωρινής εξαγωγής σε γνωστή εταιρεία που αναπτύσσει λογισμικά παρακολούθησης. Το έντυπο που έχουμε στην κατοχή μας δεν αφήνει αμφιβολία. Φέρει την αναφορά «ΑΔΕΙΑ ΕΞΑΓΩΓΗΣ ΕΙΔΩΝ ΔΙΠΛΗΣ ΧΡΗΣΗΣ», υπογραφή του αρμόδιου Ελληνοκύπριου λειτουργού και σφραγίδα της Δημοκρατίας. Το λογισμικό επρόκειτο να εξαχθεί προσωρινά για περίοδο έξι μηνών για σκοπούς επίδειξης (με την προϋπόθεση να επιστρέψει στην ίδια μορφή) σε οκτώ χώρες, σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου. Συγκεκριμένα, στο έγγραφο αναγράφονται οι ακόλουθοι προορισμοί: Μεξικό, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Νιγηρία, Ισραήλ, Περού, Κολομβία, Βραζιλία, Νότιος Κορέα. Το «ταξίδι» του συστήματος έγινε μεταξύ Σεπτεμβρίου του 2014 και Μαρτίου του 2015.

Υποσυστήματα από Κύπρο στην Ταϊλάνδη για 3 εκατ. δολάρια: Ο «Φ» εξασφάλισε συμφωνητικό έγγραφο μεταξύ ισραηλινών συμφερόντων εταιρείας που εδρεύει στην Κύπρο και των Αρχών της Ταϊλάνδης. Προνοούσε αγορά υποσυστημάτων παρακολούθησης που θα χρησιμοποιούνταν μεταξύ άλλων από το τμήμα φυλακών της χώρας, έναντι 3 εκατ. δολαρίων Αμερικής. Όσο για το λογισμικό, οι αναφορές στο εν λόγω έγγραφο δεν αφήνουν αμφιβολία. Στην περιγραφή του είδους «διπλής χρήσης», γίνεται λόγος για «αλγόριθμο ανάλυσης ομιλίας» και «υποκλαπείσα πληροφορία (metadata and voice)». Αίσθηση προκαλεί η αναφορά ότι αν οι κυπριακές Αρχές δεν δώσουν άδεια εξαγωγής, τότε τα υποσυστήματα θα σταλούν από την Κύπρο σε (προφανώς συνεργαζόμενη) εταιρεία στη Λιθουανία. Πρόκειται για την UAB Communication Technologies.

Αποστολή σε γερμανική εταιρεία: Τιμολόγιο που έχει η εφημερίδα μας δείχνει ότι το καλοκαίρι του 2013 εταιρεία με έδρα τη Λεμεσό εξήγαγε σύστημα τεχνολογίας Gi2 σε γερμανική επιχειρηματική οντότητα. Η εν λόγω εταιρεία της κεντρικής Ευρώπης αυτοδιαφημίζεται ως αυθεντία στον τομέα της ασφάλειας και των πληροφοριών. Όσο για την τεχνολογία Gi2 φαίνεται να αναπτύχθηκε στην Κύπρο και έχει να κάνει με το περιβόητο βαλιτσάκι. Μέσω αυτού, ο χρήστης μπορεί να παρεμβληθεί μεταξύ του σήματος του κινητού τηλεφώνου και της κεραίας του παροχέα τηλεφωνίας. Έτσι, αποκτά πρόσβαση στη συσκευή του «στόχου». Ο «εισβολέας» μπορεί να στείλει ακόμη και ψεύτικο μήνυμα (sms) μέσω του κινητού του χρήστη.

H Verint Πολωνίας παρέλαβε σύστημα από κυπριακή εταιρεία: Άλλο έγγραφο που εξασφαλίσαμε φέρει τη σφραγίδα του κολοσσού στον κλάδο των παρακολουθήσεων, της εταιρείας Verint. Η Verint Πολωνίας επιβεβαιώνει τη λήψη συστήματος με τεχνολογία Gi2 από κυπριακή εταιρεία. Η συμφωνία μεταξύ των δύο μερών προνοούσε παραμονή του συστήματος για 12 μήνες στην Πολωνία για σκοπούς επίδειξης. Μετά την πάροδο του εν λόγω χρονικού διαστήματος, το είδος «διπλής χρήσης» (5Α001f) θα επιστρεφόταν στην Κύπρο.

Προϊόν σε γαλλική εταιρεία εξαγωγών: Παραγγελία αγοράς συστημάτων παρακολούθησης αξίας 450.000 ευρώ, εξήχθη στη Γαλλία περί το 2013 και συγκεκριμένα σε εταιρεία εξαγωγών.

Μια εκ των κυπριακών εταιρειών που έχει ενεργό συμμετοχή στις προαναφερθείσες συμφωνίες, έχει εξαγοραστεί από τον κολοσσό στον κλάδο των παρακολουθήσεων και της ασφάλειας, Verint Systems. Η συμφωνία είχε προβληθεί διεθνώς, καθώς η εγγεγραμμένη στον Έφορο Εταιρειών Κύπρου οντότητα είχε εξαγοραστεί για ένα ποσό που πλησίαζε τα 90 εκατομμύρια δολάρια το 2014. Η Verint συμμετέχει σε διεθνείς εκθέσεις ενώ μέχρι και πριν από μια 8ετία είχε 6.500 υπαλλήλους. Έχει ως έδρα τη Νέα Υόρκη αλλά έχει εξαπλωθεί παγκοσμίως.

Κύπριοι αξιωματούχοι δεν αναγνωρίζουν ασυδοσία

Για την ώρα η ασυδοσία δεν έχει αναγνωριστεί επισήμως από Κύπριους αξιωματούχους, αν και ο υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής δεν αρνείται ότι υπάρχει ζήτημα εποπτείας. Ο Κυριάκος Κόκκινος, για τον οποίο και ο λόγος, μιλώντας στη Βουλή (9/11) παραδέχθηκε τις αδυναμίες. Είχε πει αρχικά πως στην Κύπρο λειτουργούν 30 εταιρείες με είδη «διπλής χρήσης». Πρόσθεσε ότι γύρω στις 10 έχουν λειτουργήσει και πως μόνο οι 5 προχωρούν σε εξαγωγή λογισμικών. Εξήγησε ότι οι εταιρείες αυτές λειτουργούν νόμιμα, καθώς τηρούν το νομικό πλαίσιο. Παραδέχθηκε, όμως, ότι παρατηρούνται ελλείψεις όσον αφορά στην εποπτεία τους και γι’ αυτό γίνονται νομοθετικές εργασίες ώστε μέχρι τον ερχόμενο Μάρτιο ή Απρίλιο να ενισχυθεί το εποπτικό πλαίσιο.

Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με εισήγηση πορίσματος της εξεταστικής επιτροπής της Ευρωβουλής για τα λογισμικά παρακολουθήσεων (PEGA), στις 2/11/2022 η υπουργός Εμπορίου Νατάσα Πηλείδου και ο υφυπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Κυριάκος Κόκκινος είχαν ενημερώσει το κλιμάκιο ευρωβουλευτών που ήρθε στην Κύπρο, πως υπήρξε μείωση στον αριθμό εταιρειών στο νησί μας. Είχαν αναφέρει ότι από τις 32 που είναι εγγεγραμμένες, μόλις 8 με 10 είναι ενεργές, από τις οποίες μόλις τρεις με τέσσερις παράγουν λογισμικά παρακολούθησης.

Εξάλλου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΙΓΜΑ που προβλήθηκε στις 14/11/2022, είχε αναφέρει ότι «από τους ελέγχους που έγιναν είτε του Υφυπουργείου, είτε του Υπουργείου Εμπορίου, από τις άδειες εξαγωγής δεν διαφαίνεται ότι υπήρξε η οποιαδήποτε χαλάρωση».

Τέλος, η Κυπριακή Δημοκρατία, σε ερωτηματολόγιο της εξεταστικής επιτροπής της Ευρωβουλής, απάντησε με ανακρίβεια σε ό,τι αφορά τον ρόλο της NSO στο νησί μας. Σε απαντητική επιστολή σημειωνόταν πως ο κολοσσός που έχει ως ακρογωνιαίο λίθο το λογισμικό Pegasus δεν σχετίζεται με λογισμικό παρακολούθησης, τη στιγμή που η ίδια η NSO προβάλλει διαφορετική θέση. Στις 21/6/2022 ο αξιωματούχος της NSO Χαΐμ Γκελφάντ κατέθεσε στην Ευρωβουλή παραδεχόμενος ότι στην Κύπρο παράγονται λογισμικά με εταιρείες του Ομίλου και μάλιστα εξάγονται από το νησί μας σε τρίτες χώρες. 

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ

Εξαγωγές και παρανομίες…

Όπως μας αναφέρθηκε από αρμόδια πρόσωπα, περί τις αρχές του προηγούμενου μήνα, η έκδοση άδειας εξαγωγής για λογισμικά παρακολούθησης είναι απαραίτητη μόνο όταν αυτά στέλνονται σε τρίτες χώρες. Όταν τα λογισμικά αποστέλλονται σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, δεν χρειάζεται έκδοση άδειας εξαγωγής. Επιπλέον, όπως αποδείχθηκε με την υπόθεση του βαν παρακολουθήσεων, η WS Wispear παρανομούσε, έστω κι αν δεν αποδείχθηκε πως χρησιμοποίησε κακόβουλα αυτά τα συστήματα (βλ. πρόστιμα για συλλογή δεδομένων χρηστών ηλεκτρονικών συσκευών). Μήπως, λοιπόν, η Κύπρος ευνοώντας αυτή την ασυδοσία ευλογούσε ενδεχόμενες παρανομίες σε ευρωπαϊκές και τρίτες χώρες;

Πηγη:Φilenews