Διατροφή και θυρεοειδής

Ποια διατροφικά στοιχεία επηρεάζουν τον υποθυρεοειδισμό

Η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη ή θυρεοτροπίνη (TSH) διεγείρει το θυρεοειδή αδένα για παραγωγή της θυροξίνη (Τ4), και στη συνέχεια, σε ενεργή μορφή την τριϊωδοθυρονίνη (Τ3), η οποία διεγείρει τον μεταβολισμό σχεδόν όλων των ιστών του σώματος. Όταν ο θυρεοειδής υπολειτουργεί, δεν παράγει αρκετή TSH, με αποτέλεσμα την πιθανή αύξηση βάρους, κόπωση, κατάθλιψη, ξηρότητα δέρματος και μαλλιών, αλλά και δυσκολία συγκέντρωσης και αυξημένη ευαισθησία στο κρύο.  Στην υπολειτουργία του θυροειδή συναντάται ο υποθυρεοειδισμός ο οποίος προκαλείται από μια αυτοάνοση απόκριση γνωστή ως νόσο Hashimoto ή αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα.  

Η διατροφή από μόνη της δεν μπορεί να θεραπεύσει μια διαγνωσμένη περίπτωση υπο- ή υπερθυρεοειδισμού, διαδραματίζει όμως σημαντικό ρόλο για την πρόληψη αλλά και την θεραπεία του του. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο έχει και η καθημερινή φυσική δραστηριότητα η οποία αυξάνει την αιματική κυκλοφορία καθώς και συμμετέχει στην καλύτερη διαχείριση του σωματικού λίπους.

Ιώδιο

Ορισμένες μορφές του υποθυρεοειδισμού προκαλούνται από έλλειψη επαρκούς  πρόσληψης ιωδίου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η χρήση του ιωδιούχου άλατος ή των εμπλουτισμένων με ιώδιο τροφών μπορεί να είναι ωφέλιμη. Προσοχή όμως στην κατανάλωση υπερβολικού ιωδίου που μπορεί να φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα και να καταστείλει τη δραστηριότητα του θυρεοειδούς αδένα (πάνω από 600mcg την ημέρα).

Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη είναι 150mg. Μια μέση δίαιτα προσφέρει 250-750mg ιωδίου καθημερινά.

Πηγές: ψάρια, θαλασσινά και ιωδιούχο αλάτι

Ψευδάργυρος

Ο ψευδάργυρος εμπλέκεται στη μετατροπή της ανενεργούς μορφής της θυρεοειδούς ορμόνης (Τ4) στην ενεργή μορφή της (Τ3) αλλά και στην παραγωγή της Τ3. Με βάση τα δεδομένα η λήψη συμπληρώματος ψευδάργυρου μπορεί να βοηθήσει τα Τ3 και TSH.

Πηγές: οστρακοειδή, μαλάκια, κρέας, όσπρια και ξηροί καρποί.

Σελήνιο

Το σώμα μετατρέπει το σελήνιο στην ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία γλουταθειόνη, η οποία προστατεύει τον θυρεοειδή από φλεγμονή και οξειδωτικό στρες. Το σελήνιο είναι κρίσιμο για τη μετατροπή της Τ4  σε Τ3. Η διατήρηση μιας φυσιολογικής συγκέντρωσης σεληνίου αποτελεί προϋπόθεση για την πρόληψη της νόσου του θυρεοειδούς και για τη διατήρηση της συνολικής υγείας. Η έλλειψη σεληνίου συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πολλών ασθενειών του θυρεοειδούς, όπως η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα Χασιμότο, ο υποθυρεοειδισμός, και η βρογχοκήλη.

Πηγές: καρύδια, μανιτάρια, μοσχάρι, γαλοπούλα, κοτόπουλο, αυγά, θαλασσινά και ψάρια.

Βιταμίνη Δ3

Ο οργανισμός χρειάζεται βιταμίνη Δ για την παραγωγή των ορμονών του θυροειδή. Επιπλέον, η βιταμίνη Δ εμπλέκεται σε εκατοντάδες λειτουργίες που υποστηρίζουν την υγεία του σώματος όπως είναι η υγεία των οστών, δοντιών, μυς, η ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα και της ενέργειας. Έχει αποδειχθεί ότι οι περισσότεροι ασθενείς με υποθυρεοειδισμό έχουν ανεπάρκεια βιταμίνης Δ αφού σχετίζεται με την παραγωγή της Τ3. Επιπλέον, τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Δ σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης αυτοάνοσων νόσων του θυρεοειδούς όπως η θυρεοειδίτιδα του Hashimoto και η νόσος του Grave. Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι μετά από χορήγησή της σε μορφή συμπληρώματος έχει σημαντική βελτίωση των επιπέδων TSH, T4, T3 και των αντισωμάτων TPO.

Άτομα που έχουν  σκούρα επιδερμίδα, είναι επίσης σε κίνδυνο να έχουν μειωμένα επίπεδα βιταμίνης Δ αφού η μελανίνη του δέρματος μειώνει την απορρόφηση της βιταμίνης Δ από τον ήλιο.

Goitrogens

Όταν υπάρχουν διαταραχές του θυρεοειδή συστήνεται προσοχή όσον αφορά στην κατανάλωση ωμών κραμβοειδών λαχανικών όπως είναι το μπρόκολο, κουνουπίδι, λάχανο, λαχανίδα (kale), λαχανάκια Βρυξελλών, ρόκα, ραπανάκι, αφού ανήκουν στην οικογένεια των goitrogens.  Η πέψη των λαχανικών αυτών μπορεί να εμποδίσει την ικανότητα του θυρεοειδή να χρησιμοποιεί το ιώδιο το οποίο είναι απαραίτητο για την σωστή λειτουργία του. Το μαγείρεμα αυτών των λαχανικών μπορεί να μειώσει την επίδραση που έχουν στον θυρεοειδή αδένα, αλλά και σε αυτή την περίπτωση η ποσότητα πρέπει να περιορίζεται στα 140 γραμμάρια.

Σόγια

Μερικές από τις χημικές ουσίες που υπάρχουν σε προϊόντα σόγιας όπως οι ισοφλαβόνες, μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητά του θυρεοειδή να παράγει ορμόνες, αλλά μόνο σε περίπτωση που δεν παίρνετε αρκετό ιώδιο η υπάρχει υπερβολική κατανάλωση. Για το λόγο αυτό, προτείνεται να περιμένετε τουλάχιστον 4 ώρες μετά την κατανάλωση τροφών με βάση τη σόγια πριν πάρετε τη φαρμακευτική σας αγωγή.

Ισορροπία ινσουλίνης

Η διατήρηση φυσιολογικού βάρους και μειωμένη κατανάλωση απλών υδατανθράκων οδηγούν στα χαμηλά επίπεδα ινσουλίνης. Τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης αποσταθεροποιούν το ορμονικό σύστημα και εμποδίζουν  την μετατροπή της Τ4 σε ενεργό Τ3. Η λύση της αντίστασης της ινσουλίνης συνδέεται με βελτίωση της θυρεοειδικής λειτουργίας. Επιπλέον,  η φυσική δραστηριότητα μειώνει τα επίπεδα αδρεναλίνης με αποτέλεσμα την μείωση της αντίστασης ινσουλίνη ενώ επίσης βοηθά στον έλεγχο του βάρους.

Επιπλέον, σημαντικό είναι οι παρακάτω τροφές να μην καταναλώνονται μαζί με την φαρμακευτική αγωγή:

Καφεΐνη: έχει βρεθεί ότι εμποδίζει την απορρόφηση της αντικατάστασης της Τ4. Πάρτε το φάρμακό σας το πρωί μόνο με νερό και περιμένετε τουλάχιστον 30 λεπτά πριν πιείτε καφέ.

Σίδηρος: Η λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου επίσης μπορεί να μειώσει την απορρόφηση της θυροξίνης από τον οργανισμό μας. Για αυτό, η λήψη τους να απέχει τουλάχιστον 2 ώρες από τη λήψη της T4.

Ασβέστιο: Οι τροφές πλούσιες σε ασβέστιο όπως είναι το γάλα και τα παράγωγά του και τα συμπληρώματα ασβεστίου μπορούν να επηρεάσουν την απορρόφηση της θυροξίνης από τον οργανισμό. Έτσι, θα πρέπει η κατανάλωση αυτών των τροφίμων να απέχει τουλάχιστον 4 ώρες από τη λήψη της Τ4.