Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης, στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Κάβο Γκρέκο

Ένα κόσμημα αρχιτεκτονικής προσαρμοσμένο στο φυσικό περιβάλλον!

Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης (ΚΠΕΕ) Κάβο Γκρέκο, είναι η υλοποίηση της μελέτης του αρχιτεκτονικού γραφείου Μάριος Οικονομίδης και Μαρία Ακκελίδου, που βραβεύτηκε με το Α’ Βραβείο στο διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό το 2006. Το κτίριο είναι δημόσιο και ανήκει στο Τμήμα Δασών.

Οι τρείς αρχιτέκτονες, Μάριος Οικονομίδης, Μαρία Ακκελίδου και Χριστίνα Νικοδήμου, που εργάστηκαν για το έργο αυτό, βραβεύτηκαν με το Κρατικό Βραβείο Αρχιτεκτονικής 2016, στην κατηγορία «Αρχιτεκτονική ενταγμένη στο φυσικό τοπίο».

Το κτίριο βραβεύτηκε και με το Κρατικό Βραβείο Αρχιτεκτονικής 2016, στην κατηγορία «Αρχιτεκτονική ενταγμένη στο φυσικό τοπίο». 

Είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με μία εκ των αρχιτεκτόνων του έργου, την Μαρία Ακκελίδου η οποία μας μίλησε γενικά για το έργο, την χρησιμότητα του, αλλά και για την σημασία ενός τέτοιου έργου στο νησί μας. 

Βασικός στόχος ήταν η δημιουργία ενός Κέντρου που να συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση του πολίτη στα προβλήματα που θέτει η συνύπαρξη μιας καταναλωτικής κοινωνίας με εύθραυστα φυσικά οικοσυστήματα. 

Παρέχει στους επισκέπτες ενημέρωση και φιλοξενεί εκθέματα αναφορικά με τα χερσαία και θαλάσσια οικολογικά χαρακτηριστικά της χερσονήσου του Κάβο Γκρέκο. Το κτίριο χρησιμοποιείται επίσης ως χώρος εκπαίδευσης για παιδιά της δημοτικής και μέσης παιδείας και εντάσσεται σε σχετικό πρόγραμμα με τη συνεργασία του Τμήματος Δασών και του Υπουργείου Παιδείας. 

• Ο χώρος ανέγερσης βρίσκεται μέσα στα όρια του Εθνικού Δασικού Πάρκου του Κάβο Γκρέκο.
• Το Κέντρο περιλαμβάνει χώρο υποδοχής, αίθουσα προβολών και διαλέξεων, αίθουσα διδασκαλίας και περιβαλλοντικής ενημέρωσης, αίθουσα εκθεμάτων, θαλάσσια ενυδρεία και αναψυκτήριο.
• Το συνολικό εμβαδόν του κτιρίου είναι 895 τ.μ.
• Οι εργασίες ανέγερσης του κτιρίου ολοκληρώθηκαν τον Ιούλιο 2015.
• Η συνολική δαπάνη ανήλθε στα €1.400.000,00. 
  
  

Υπήρξαν κάποιες δυσκολίες στο να εντάξετε το έργο στο φυσικό τοπίο του Κάβο Γκρέκο;

Το τοπίο της χερσονήσου είναι αδρό, ρωμαλέο, δωρικό, κυριαρχούν οι βράχοι, η οξειδωμένη γη, οι αόρατοι, οι αγριελιές, και η θάλασσα. Γι’ αυτό, ο βασικός προβληματισμός μας και η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίσαμε στο σχεδιασμό περιστρεφόταν γύρω από το ερώτημα: τί είδους κτίριο, ποια αρχιτεκτονική αρμόζει στο χώρο αυτό, πώς εντάσσεται ένα τέτοιο κτίριο στο τοπίο του Κάβο Γκρέκο;

Αναζητήσαμε ερεθίσματα και αναφορές στον τόπο – το genius loci – το πνεύμα του Τόπου. Το Κάβο Γκρέκο μας έδωσε την «πρώτη ύλη» για να συνθέσουμε την αρχιτεκτονική του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης.

Ποιες ήταν οι βασικές επιδιώξεις του σχεδιασμού;

Μέσα από την επεξεργασία του πιο πάνω πρωτογενούς προβληματισμού διαμορφώθηκαν οι βασικές επιδιώξεις του σχεδιασμού:

•  Η δημιουργία ενός κτιρίου γήινου, μορφολογικά απλού, που συνδιαλέγεται με τις υφές, τα υλικά, τα χρώματα και το ρωμαλέο τοπίο του Κάβο Γκρέκο και αποτελεί φυσική του προέκταση.
•  Η δημιουργία ενός κτιρίου που χαρακτηρίζεται από εσωστρέφεια, όπου το τοπίο αποκαλύπτεται στον επισκέπτη έμμεσα και υπαινικτικά, οξύνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο την διαλεκτική σχέση φύσης, κτιρίου και επισκέπτη. 
  
  
• Η βιωματική πρόσληψη και ανάγνωση των υλικών, των χρωμάτων και των μοναδικών χαρακτηριστικών του τοπίου, μέσα από την αρχιτεκτονική του κτιρίου. 
•  Η ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον.
•  Η υιοθέτηση απλών και εύκολα αναγνωρίσιμων μεθόδων για την ορθή βιοκλιματική συμπεριφορά του κτιρίου. 
  
  

Δώστε μας τέλος μια συνοπτική περιγραφή της αρχιτεκτονικής σύνθεσης.

Μέσα από το ψηλάφισμα των υλικών, των χρωμάτων και των υφών του Κάβο Γκρέκο, δημιουργήσαμε ένα κτίριο γήινο και έντονα βιωματικό, όπου ο επισκέπτης μπορεί να αναγνώσει άμεσα τα μοναδικά χαρακτηριστικά της περιοχής. 
Η μορφή είναι κατ’ επιλογή απλή, δωρική και συνδιαλέγεται με το ρωμαλέο τοπίο του Κάβο Γκρέκο αρμονικά, χωρίς να δεσπόζει σε αυτό. 

Οι επιλογές των υλικών και η σύνθεση της υλικής υπόστασης του κτιρίου συνδιαλέγεται με την υλικότητα του τοπίου. Η φυσική τοπογραφία ρέει μέσα στο κτίριο, συνθέτοντας ένα πλούσιο συντακτικό κίνησης και χωρικών εμπειριών. Το κτίριο είναι εσωστρεφές. Η σχέση του επισκέπτη με το έξω παραμένει υπαινικτική∙ αποκαλύπτεται σ’ αυτόν είτε στιγμιαία, είτε με τρόπο ελλειπτικό. Ο ανοικτός περιβάλλοντας χώρος οριοθετείται με δύο επιμήκη τοιχία, κατασκευασμένα από μεταλλικούς κλωβούς γεμάτα με θραυστό βράχο της περιοχής.

Ο επισκέπτης βιώνει την κατάβαση στο εσωτερικό του κτιρίου ακολουθώντας το μονοπάτι ανάμεσα στα επιμήκη τοιχία, περνώντας από τον ανοικτό ορίζοντα στον βυθισμένο ημιυπαίθριο χώρο της εισόδου και μετά στον εσωτερικό χώρου του κτιρίου. Δύο αίθρια χωροθετούνται διαδοχικά ανάμεσα στους εσωτερικούς χώρους, εμπλουτίζοντας την αρχιτεκτονική σύνθεση με διαμπερείς χωρικές σχέσεις. Ταυτόχρονα, λειτουργούν ως ρυθμιστές του μικροκλίματος του κτιρίου με τον παθητικό δροσισμό και φυσικό εξαερισμό που προσφέρουν στο εσωτερικό του. H αίθουσα εκθεμάτων αποτελεί την κατάληξη της πορείας του επισκέπτη μέσα στο κτίριο. 
Η θάλασσα αποκαλύπτεται για μοναδική φορά στον επισκέπτη μέσα από ένα κάδρο – παρατηρητήριο στην είσοδο της αίθουσας.