Ο Υπέροχος Βοτανικός Κήπος Τροόδους "Α.Γ.Λεβέντης"

Βρίσκεται στην καρδιά του Εθνικό Δασικού Πάρκου του Τροόδους

Ο Βοτανικός Κήπος Τροόδους «Α.Γ. Λεβέντης» βρίσκεται εντός του Εθνικού Δασικού Πάρκου Τροόδους και αποτελεί μέρος του δικτύου «Natura 2000», σε υψόμετρο 1400, στον κύριο δρόμο (Καρβουνά – Τροόδους). Ο κήπος, αποτελεί μέλος της Διεθνούς Ένωσης Βοτανικών Κήπων (BGCI) και ένα από τους τρεις βοτανικούς κήπους που έχει εγκαταστήσει το Τμήμα Δασών. Οι άλλοι δύο βρίσκονται στην Αθαλάσσα και στα Λουτρά της Αφροδίτης.

Οι εργασίες για τη δημιουργία του Βοτανικού Κήπου, ξεκίνησαν από το Τμήμα Δασών το 2004 και συνεχίζονται, εμπλουτίζοντας συνεχώς τον κήπο με νέα είδη χλωρίδας και νέα τμήματα και υπηρεσίες. Σήμερα ο βοτανικός κήπος «Α.Γ. Λεβέντης» αριθμεί γύρω στα 250 είδη φυτών και στο μέλλον ο αριθμός αυτός αναμένεται να ξεπεράσει τα 500 είδη. Ο επισκέπτης μπορεί να έρθει σε επαφή τόσο με κοινά όσο και με σπανιότερα καθώς και με πολύ σπάνια είδη της χλωρίδας της Κύπρου.

Η δημιουργία του συγκεκριμένου Βοτανικού Κήπου αποσκοπούσε στην προστασία, διατήρηση, παρουσίαση και ανάδειξη της βοτανικής κληρονομιάς της Κύπρου με μεγαλύτερη έμφαση στη χλωρίδα της περιοχής του Τροόδους λειτουργώντας παράλληλα ως χώρος έρευνας, επιμόρφωσης και αναψυχής και ως μέσο αποκατάστασης ενός σημαντικού μέρους του μεταλλείου Αμιάντου.

Στη σημερινή του μορφή ο Βοτανικός Κήπος περιλαμβάνει τα ακόλουθα τμήματα: 

• Κέντρο επισκεπτών και βοτανολόγιο
• Τμήμα ενδημικών φυτών
• Τμήμα παρόχθιας βλάστησης με λίμνη
• Δενδρώνας
• Τμήμα αρωματικών και παραδοσιακών φυτών κήπου 
• Υπαίθριο εκπαιδευτήριο
• Σημείο θέας με τηλεσκόπιο
• Χώροι υγιεινής και
• Χώρος στάθμευσης
• Τμήμα παραδοσιακών γεωργικών φυτών 

*Στα άμεσα σχέδια αποτελεί και η υλοποιήση τμήματος διατήρησης απειλούμενων φυτών και τράπεζα διατήρησης γενετικού υλικού.

Επίσης ο Βοτανικός Κήπος περιλαμβάνει «Κέντρο Επισκεπτών» για την αρτιότερη ενημέρωση του κοινού. Στο κέντρο αυτό παρουσιάζεται η χλωρίδα της περιοχής του Τροόδους μέσα από διάφορα εκθέματα, καθώς και με τη χρήση της τεχνολογίας. Το βοτανολόγιο (Herbarium) του κέντρου  δίνει την ευκαιρία στους επισκέπτες μέσω της χρήσης στερεοσκοπίων, να μελετήσουν μια μεγάλη ποικιλία από αποξηραμένα φυτικά δείγματα και η εξειδικευμένη βιβλιοθήκη παρέχει τη δυνατότητα σε ερευνητές και φοιτητές να εμβαθύνουν σε θέματα χλωρίδας. Επίσης, λειτουργεί μικρό κατάστημα με αναμνηστικό υλικό και εξειδικευμένα βιβλία ενώ στους κύριους εκθεσιακούς χώρους υπάρχει ηλεκτρονικό και έντυπο πληροφοριακό υλικό. Επιπρόσθετα, υπάρχει αίθουσα προβολών όπου προβάλλεται εξειδικευμένη ταινία για τη χλωρίδα της οροσειράς του Τροόδους. 

Επίσης ένα από τα πιο ενδιαφέροντα τμήματα του Βοτανικού Κήπου, είναι το Τμήμα Ενδημικών Φυτών όπου περιέχονται ενδημικά είδη της οροσειράς Τροόδους. ΤοΤμήμα αυτό βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του κήπου και είναι σχεδιασμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε ο επισκέπτης να μπορεί να γνωρίσει και να θαυμάσει τα είδη αυτά, περπατώντας στους ευρύχωρους διαδρόμους της κεντρικής πλατείας ή ακόμα και να περιπλανηθεί μέσα από στενά μονοπάτια ανάμεσα στα είδη. Μερικά από τα ενδημικά φυτά που έχουν εγκατασταθεί στο Βοτανικό Κήπο είναι: Cedrus brevifolia, Quercus alnifolia, Alyssum troodi, Asperula cypria, Astragalus echinus var. chionistrae, Micromeria chionistrae, Arabis purpurea, Chionodoxa lochiae, Crocuscyprius, Crocus hartmannianus, Cyclamen cyprium, Cynoglossum troodi, Euphorbia veneris, Nepeta troodi, Odontides cypria, Onosma troodi, Ornithogalum chionophilum, και Thlaspicyprium.

Ο Βοτανικός Κήπος Τροόδους «Α.Γ. Λεβέντης» διαθέτει επίσης και Τμήμα Αρωματικών και Παραδοσιακών Φυτών Κήπου, το οποίο εκτείνεται περιμετρικά του Κέντρου Επισκεπτών και περιλαμβάνει αρωματικά είδη που χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή φαρμακευτική, αρωματική και μαγειρική του τόπου μας. Επιπρόσθετα παρουσιάζονται είδη της παραδοσιακής κυπριακής αυλής.

Βασικός στόχος του Τμήματος Δασών, είναι συνεχής εκπαίδευση του κοινού και ιδιαίτερα των μαθητών και των φοιτητών. Στους χώρους του Βοτανικού Κήπου έχει εγκατασταθεί υποδομή με πέντε μεγάλα τραπέζια και ένα πίνακα όπου μπορούν να διεξαχθούν διάφορες υπαίθριες εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Ο χώρος είναι στη διάθεση των εκπαιδευτών και των εκπαιδευομένων και μπορεί να αξιοποιηθεί κατά τις εκεί επισκέψεις χωρίς κατ΄ ανάγκη να εμπλέκονται οι δασικοί υπάλληλοι που υπηρετούν στον κήπο. Προϋπόθεση είναι να γίνει κράτηση του χώρου για να γίνεται καλύτερος προγραμματισμός.

Ακόμη στο ανατολικότερο άκρο του βοτανικού κήπου Τροόδους, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να ξεκουραστεί κάτω από το στέγαστρο και να παρατηρήσει τη γύρω περιοχή. Απ’ εκεί μπορεί να θαυμάσει ένα μοναδικό τοπίο που εκτείνεται από τις κορυφές του Τρόοδους, της Παπούτσας και της Μαδαρής μέχρι τις παραλίες της Αμαθούντας, της Λεμεσού και του Ακρωτηρίου. Στο χώρο του σημείου θέας έχει εγκατασταθεί τηλεσκόπιο για πιο λεπτομερή παρατήρηση.

Τέλος ο Βοτανικός Κήπος έχει ήδη δραστηριοποιηθεί σε διάφορες κατευθύνσεις με σκοπό την πιο αποτελεσματική λειτουργία και αναβάθμισή του. Συμμετέχει σε διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα και συνεργάζεται με διάφορα πανεπιστήμια για διάφορες δράσεις διατήρησης,όπως η εγκατάσταση απειλούμενων φυτών σε βοτανικούς κήπους και η δημιουργία τράπεζας διατήρησης γενετικού υλικού σπάνιων φυτών, καθώς και φυτών που κινδυνεύουν από τις κλιματικές αλλαγές και τις πυρκαγιές.

Ο Βοτανικός Κήπος Τροόδους «Α.Γ. Λεβέντης» αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κρίκο στην προσπάθεια του Τμήματος Δασών για τη διατήρηση της χλωρίδας του Τροόδους και την επέκταση της γνώσης για τα διάφορα είδη και τους οικοτόπους της περιοχής. Η συνεχής βελτίωση και αναβάθμιση του κήπου είναι απαραίτητο συστατικό για την επιτυχία της αποστολής του και για το λόγο αυτό έχει ήδη προγραμματιστεί μια σειρά από δράσεις, τόσο για επέκταση όσο και για βελτίωση των υφιστάμενων υποδομών.

Γενικές Πληροφορίες:
Η πρόσβαση στον Κήπο είναι ελεύθερη.
Καλύτερα οι επισκέψεις στο χώρο να γίνονται κατά τις εργάσιμες μέρες και ώρες (09:00-14:00), οπότε λειτουργεί και το Κέντρο Επισκεπτών για την καλύτερη εξυπηρέτησή του κοινού.

Κέντρο Επισκεπτών του Κήπου    
Τηλέφωνο: 25550092     
Email: troodosbg@fd.moa.gov.cy

Kεντρικά γραφεία Δασικής Περιφέρειας Τροόδους
Tηλέφωνο:22608512, Φαξ: 22608537    Email: troodosdiv@fd.moa.gov.cy

Τι πρέπει να προσέξετε!

• Ο κίνδυνος πυρκαγιάς στην περιοχή είναι εξαιρετικά μεγάλος. Το άναμμα φωτιάς σε οποιοδήποτε σημείο της περιοχής απαγορεύεται αυστηρά.
• Περπατάτε πάντοτε στους καθορισμένους χώρους και διαδρόμους. Σε αντίθετη περίπτωση υπάρχει κίνδυνος να καταστραφούν σπάνια φυτά του κήπου.
• Αποφεύγετε να πατάτε στους υγρούς βράχους που βρίσκονται στην πορεία του ρυακιού καθώς είναι εξαιρετικά ολισθηροί και επικίνδυνοι.
• Αποφεύγετε να πλησιάζετε τις όχθες των λιμνών καθώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος πτώσης στη λίμνη. Μικρά παιδιά πρέπει να εποπτεύονται συνεχώς.
• Μην προκαλείτε θόρυβο κατά την παραμονή σας στον Κήπο. Σεβαστείτε την ησυχία της άγριας ζωής και των άλλων επισκεπτών.
• Σε περιόδους απόλυτης νηνεμίας και υψηλής σχετικής υγρασίας κατά τη θερινή περίοδο, παρατηρείται αυξημένος αριθμός κουνουπιών τα οποία μπορούν να προκαλέσουν κνησμό και δυσφορία. Συστήνεται η χρήση εντομοαπωθητικού, το οποίο κατά τις εργάσιμες ώρες παρέχεται επίσης από το Κέντρο Επισκεπτών.
• Η εκρίζωση και το κόψιμο φυτών απαγορεύεται.
• Πάρτε μαζί σας τυχόν σκουπίδια ή χρησιμοποιείτε τους ειδικούς καλάθους.