Τι είναι τα Ε στις ετικέτες τροφίμων και τι μας δηλώνουν;

Βλέπουμε στις ετικέτες των τροφίμων μας κάποια «παράξενα» ονόματα συστατικών σε κάποιες περιπτώσεις, ενώ σε άλλες περιπτώσεις έχουμε μια λίστα με Ε, που ακολουθούνται από έναν ειδικό αριθμό. 

Έχει γίνει πολύς ντόρος για τα Ε και κατά πόσο είναι τελικά ασφαλή για την υγεία μας. Έχετε διερωτηθεί τι σημαίνουν αυτά τα μυστηριώδη Ε που βλέπουμε στις ετικέτες τροφίμων μας;

Η αύξηση της παραγωγής των τροφίμων και οι ρυθμοί με τους οποίους ζούμε και καταναλώνουμε τρόφιμα, έχει κάνει τους καταναλωτές να αναζητάνε πιο εύκολα τρόφιμα. Δηλαδή τρόφιμα που είναι εύκολα στην παρασκευή τους, με μεγαλύτερο χρόνο ζωής ή με βελτιωμένα χαρακτηριστικά. Για να μπορεί να γίνει αυτό είναι απαραίτητο πλέον οι κατασκευαστές τροφίμων να χρησιμοποιούν πρόσθετα τροφίμων (τα περιβόητα Ε). Το Ε είναι απλά ο κωδικός ότι έχουν εγκριθεί από την Ευρώπη! 

Ας δούμε κάποια πράγματα για αυτά τα πρόσθετα.

Τα πρόσθετα των τροφίμων που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία, έχουν κάποιον τεχνολογικό σκοπό. Ο ορισμός που δίνει η νομοθεσία για αυτά είναι: ουσίες με ή χωρίς θρεπτική αξία, οι οποίες προστίθενται σκόπιμα στα τρόφιμα για έναν τεχνολογικό σκοπό κατά την παρασκευή, τη μεταποίηση, την προετοιμασία, την επεξεργασία, τη συσκευασία, τη μεταφορά ή την αποθήκευση του τροφίμου.

Για να υπάρχουν λοιπόν αυτά τα συστατικά στα προϊόντα μας και να τους έχει δοθεί ειδικός αριθμός, σημαίνει ότι είναι εγκεκριμένα. 

Συνεπώς, είναι επιτρεπόμενο πρόσθετο και μπορούμε να το θεωρήσουμε ασφαλές. 

Κάποια πρόσθετα έχουν ποσοτικό όριο και κάποια άλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς όριο, (βάσει νομοθεσίας υπάρχει ένα όριο μέχρι το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί το πρόσθετο σε κάθε τρόφιμο). Η νομοθεσία κατηγοριοποιεί τα προϊόντα και αναλόγως κατηγορίας προϊόντων, είναι και τα ανάλογα επιτρεπόμενα πρόσθετα και υπάρχει και η βάση δεδομένων των πρόσθετων που δίνει όλα τα επιτρεπόμενα πρόσθετα ανά κατηγορία.

Κάθε μια από τις κατηγορίες έχουν κάποιον τεχνολογικό σκοπό, ο οποίος περιγράφεται και από το όνομά τους. Πιο κάτω εξηγούμε εν συντομία τις πιο κύριες κατηγορίες προσθέτων:

1. Συντηρητικά: επιτρέπουν τα τρόφιμα να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής

2. Αντιοξειδωτικά: προστατεύουν τα τρόφιμα από οξειδώσεις, δηλαδή ανεπιθύμητες αλλοιώσεις

3. Χρωστικές ουσίες: προσδίδουν χρώμα στα τρόφιμα

4. Γλυκαντικά: προσδίδουν στα τρόφιμα μια γλυκιά γεύση

5. Γαλακτωματοποιητές: διασπούν τα μόρια του λίπους σε μικρότερα, έτσι βελτιώνουν την υφή του προϊόντος

6. Σταθεροποιητές: επιτρέπουν τη διατήρηση της φυσικο-χημικής κατάστασης ενός τροφίμου

7. Πηκτωματογόνα: προσδίδουν στα τρόφιμα μια υφή μέσω ενός πηκτώματος

8. Ρυθμιστές οξύτητας: μεταβάλλουν ή ελέγχουν την οξύτητα ή την αλκαλικότητα των τροφίμων

9. Αντιααφριστικά: προλαμβάνουν ή περιορίζουν το σχηματισμό αφρού

10. Ενισχυτικά γεύσης: : ενισχύουν την υπάρχουσα γεύση ή / και οσμή του τροφίμου.

11. Διογκωτικοί παράγοντες: συμβάλλουν στη διόγκωση τροφίμου χωρίς να συμβάλλουν σημαντικά στη διαθέσιμη ενεργειακή αξία του

Δείτε κι άλλα πρόσθετα, αναλυτικά εδώ

Στη λίστα των συστατικών, σε κάθε τρόφιμο, θα βρείτε το όνομα της κατηγορίας ακολουθούμενο από το ειδικό όνομα του πρόσθετου ή τον αριθμό Ε  τους. 

 Είναι τελικά επικίνδυνα;

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχει η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων, που ρόλος της είναι να κάνει εκτιμήσεις κινδύνων βάση επιστημονικών δεδομένων και να δίνει συστάσεις για τη νομοθεσία. (σύνδεση με σελίδα EFSA).

Εξάλλου οι πληροφορίες από την ετικέτα του τροφίμου (υπερσύνδεση), μας επιτρέπουν να κάνουμε ενημερωμένες επιλογές για το τι θα καταναλώσουμε. Έτσι άτομα που έχουν αλλεργίες ή άλλες ευαισθησίες, μπορούν να συμβουλεύονται άφοβα τις ετικέτες και έτσι να είναι ασφαλείς.

Ενώ η παρουσία των E στις ετικέτες των τροφίμων υποδεικνύει ότι τα πρόσθετα έχουν εγκριθεί για χρήση, ένα προϊόν που περιέχει πολλά E ενδέχεται να υποδηλώνει μεγαλύτερο ποσοστό τεχνητών συστατικών. Αυτό συμβαίνει συχνά με τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία βασίζονται σε πρόσθετα για τη συντήρηση, την ενίσχυση της γεύσης ή την εμφάνιση. Αν και πολλά από αυτά τα πρόσθετα θεωρούνται ασφαλή από τις ρυθμιστικές αρχές, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι όσο περισσότερα πρόσθετα περιέχει ένα προϊόν, τόσο πιο τεχνητό μπορεί να είναι. Τελικά, η απόφαση είναι δική σας: αν προτιμάτε να αποφεύγετε τα τεχνητά συστατικά, η εξέταση της λίστας των προσθέτων μπορεί να σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποια προϊόντα ανταποκρίνονται στις προτιμήσεις και τους στόχους σας για την υγεία.

Όπως και άτομα που επιλέγουν να ακολουθήσουν μια διατροφή με πιο αγνά υλικά, μπορούν να εντοπίσουν τα τρόφιμα που τους ενδιαφέρουν μελετώντας την ετικέτα. 

Με προσεκτικό έλεγχο της ετικέτας, του κάθε τροφίμου, μπορούμε να κάνουμε τις ασφαλείς και εναρμονισμένες επιλογές, βάσει των αναγκών μας. Είναι στο χέρι μας! 

Πηγές και περισσότερες πληροφορίες:

1. Κανονισμός (ΕΕ) αριθμ. 1169/2011 για την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές. 

2. Κανονισμός (ΕΕ) αριθμ. 1333/ 2008 που αφορά τα πρόσθετα τροφίμων

3. Γενικό Χημείο του Κράτους, Ενημερωτικό έντυπο «Επιτρεπόμενα Πρόσθετα Τροφίμων (Αριθμοί Ε) (Έκδοση 21 Φεβρουαρίου, 2019)» [ανακτήθηκε 28/07/2021]

4. WHO, ‘Food Additives’, [ανακτήθηκε 28/07/2021] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/food-additives

5. EUFIC, Food additives, https://www.eufic.org/en/whats-in-food/category/food-additives

6. https://www.efet.gr/index.php/el/consumers/kindynoi-trofimon

7. https://www.foodunfolded.com/article/e-numbers-could-we-live-without-them

8. https://www.madeformums.com/baby/e-numbers-the-facts-you-need-to-know/