Το Έθιμο του Εορτασμού των Αποκριών - Η Ιστορία του Καρναβαλιού!

Το Καρναβάλι της Λεμεσού και η πορεία του στο χρόνο

Οι ρίζες του Καρναβαλιού είναι πάρα πολύ βαθιές και στενά συνδεδεμένες με την ιστορία του Ελληνισμού. Αξιοσημείωτο δε είναι το γεγονός ότι σαν γιορτή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αρχαιότητα και συγκεκριμένα με τα αρχαία Διονύσια κατά τα οποία γίνονταν οι δραματικοί αγώνες των τριών κορυφαίων της εποχής, των τραγικών μορφών της ιστορίας μας, Αισχύλου, Σοφοκλή και Ευριπίδη.

Ο θεός Διόνυσος

Ανατρέχοντας στο παρελθόν διαπιστώνουμε ότι οι Αποκριές διατηρούσαν από την αρχαιότητα ένα όχι απλώς εύθυμο, αλλά ενθουσιαστικό χαρακτήρα, πρόκειται για μια κινητοποίηση της ευθυμίας και του μεγάλου κεφιού από όλες τις μάζες του πληθυσμού και σε κάθε χώρα του κόσμου. 

Πολλά χρόνια τώρα το Καρναβάλι γιορτάζεται σε όλα τα μέρη του κόσμου με την ίδια διάθεση και ενδιαφέρον από όλους τους ανθρώπους. Πιο γνωστά σε όλους μας είναι τα Καρναβάλια της Βενετίας, της Νίκαιας, της Πάτρας και ασφαλώς του Ρίο που κατέχει αυτή τη στιγμή τα σκήπτρα, αφού εκεί η ατμόσφαιρα που δημιουργείται τις μέρες του Καρναβαλιού είναι πανοραμική, φαντασμαγορική και δικαιολογημένα αλησμόνητη. Τα πρωτεία του Καρναβαλιού από τότε μέχρι σήμερα διατηρεί η Ρώμη, αργότερα στο προσκήνιο βρέθηκε η Βενετία, ακολούθησε η Νίκαια και η Πάτρα, για να καταλήξουμε στο Ρίο.

Το έθιμο του εορτασμού των Αποκριών συναντάται σε όλη την Κύπρο, από την εποχή του Μεσαίωνα (Φραγκική και Βενετική περίοδος).

Ωστόσο το Καρναβάλι στην Κύπρο από τα τέλη τους 19^ου αιώνα (αρχές της Βρετανικής Περιόδου) είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την πόλη της Λεμεσού και κατέχει τα σκήπτρα ως το πιο δημοφιλές καρναβάλι σε όλη την Κύπρο. Το γεγονός αυτό δεν είναι τυχαίο, αφού οφείλεται στην οικονομική άνοδο που καταγράφει η πόλη τη συγκεκριμένη περίοδο, αλλά και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που ανέπτυξαν με τον καιρό οι κάτοικοί της: τον ευχάριστο και ενθουσιώδη χαρακτήρα τους, την έφεση τους στις τέχνες, τη σάτιρα, το χορό και το τραγούδι, καθώς και στην αγάπη τους για το γλέντι και τη διασκέδαση.

Το «Καρναβάλι της Λεμεσού», αποτελεί την παλαιότερη και την πιο δημοφιλή λαϊκή γιορτή της πόλης και παρόλο που την παράδοση της απόκριας τη συναντάμε σε ολόκληρη την κυπριακή επικράτεια, η Λεμεσός θεωρείται η Βασίλισσα του Καρναβαλιού και με την πάροδο του χρόνου μετατράπηκε σε αναπόσπαστο μέρος της ιδιαίτερης της ταυτότητας και κουλτούρας. Όμως η ανάπτυξη του Καρναβαλιού της Λεμεσού δεν οφειλόταν μόνο στα τοπικά χαρακτηριστικά των κατοίκων της Λεμεσού, αλλά και στις συνεχείς προσπάθειες που κατέβαλαν για πολλά χρόνια επώνυμοι και ανώνυμοι πολίτες, καθώς και οι Δημοτικές και Κυβερνητικές Αρχές.

Φωτογραφία: Σελίδα Καρναβάλι Λεμεσού - Limassol Carnival

Πριν ακόμα εξελιχθεί σε αστικό φαινόμενο (αρχές 20ου αιώνα) κύρια χαρακτηριστικά του Καρναβαλιού ήταν ο αυθορμητισμός και η λαϊκή διάθεση για γλέντι. Την τότε εποχή όλα τα σπίτια είτε πλούσια είτε φτωχά ήταν ανοικτά για τους μασκαράδες κι οι φιλικές επισκέψεις από σπίτι σε σπίτι ήταν σε ημερήσια διάταξη.

Την εποχή εκείνη, οι διασκεδάσεις ήταν ακόμα απλές και παραδοσιακές, με μπόλικο φαγοπότι, κυπριακούς χορούς και τραγούδια, καθώς και μεταμφιέσεις αυτοσχέδιες και της τελευταίας στιγμής, αφού οι άνθρωποι, λόγω της φτώχειας αλλά και της έλλειψης έτοιμων κοστουμιών, μασκαρεύονταν χρησιμοποιώντας ό,τι πρόχειρο ρούχο ή άλλο υλικό διέθεταν στα σπίτια τους.

Με την έναρξη της Αγγλικής και το τέλος της Οθωμανικής περιόδου, οι Κύπριοι θα αρχίσουν να εισάγουν νέους Ευρωπαϊκούς και Δυτικούς τρόπους διασκέδαση. Συνεπέστατα θα κάνουν την εμφάνιση του και τα ευρωπαϊκά μουσικά ακούσματα. Μέσα σε αυτό το κλίμα οι Επτανησιακές και Αθηναϊκές καντάδες θα εισαχθούν στην Κύπρο και θα βρουν πρόσφορο έδαφος στα αστικά κέντρα και ιδιαίτερα στη Λεμεσό όπου θα συνδεθούν σταδιακά με τους εορτασμούς του Καρναβαλιού. Αρχικά δημιουργούνται διάφορες παρέες, ομάδες γλεντζέδων τραγουδιστών που, αν και τραγουδούν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, την περίοδο του καρναβαλιού έχουν την τιμητική τους. Γύρω στα μέσα του 20ου αιώνα ξεκινά και η επίσημη συμμετοχή των Κανταδόρων στο Καρναβάλι, ενώ εμφανίζονται στις εκδηλώσεις και διάφορα καρναβαλίστικα ή κανταδόρικα τραγούδια που υμνούν την Λεμεσό, τις χαρές της ζωής, τη διασκέδαση και φυσικά το Καρναβάλι! Τα περισσότερα από αυτά αποτελούνταν από στίχους γραμμένους από ντόπιους, συχνά πάνω σε ήδη υπάρχουσες δυτικές μελωδίες και άλλοτε με νέες μελωδίες και στίχους από ντόπιους μουσικούς και στιχουργούς. Τα καρναβαλίστικα αυτά τραγούδια, μαζί με τις παλιές ελληνικές καντάδες τραγουδιούνται έκτοτε από τις ομάδες κανταδόρων μέχρι και σήμερα, προσδίδοντας στο Καρναβάλι ρομαντισμό, αισθησιασμό, αλλά κυρίως μια γερή δόση νοσταλγίας για το παρελθόν, καθώς και για τα παλιά Καρναβάλια.

Συνοπτικά οι Αποκριές διατηρούν από την αρχαιότητα ένα όχι απλώς εύθυμο, αλλά ενθουσιαστικό χαρακτήρα, πρόκειται για μια κινητοποίηση της ευθυμίας και του μεγάλου κεφιού από όλες τις μάζες του πληθυσμού και σε κάθε χώρα του κόσμου.