Το γάλα στη διατροφή
Δυσανεξία στη λακτόζη και οι ανάγκες σε ασβέστιο
Η σημασία του γάλακτος στην ανθρώπινη διατροφή, χωρίς αμφισβήτηση είναι πολύ σημαντική. Το γάλα και τα παράγωγά του όπως το τυρί, το γιαούρτι και τα υπόλοιπα προϊόντα, κατατάσσονται στις τροφές που πρέπει να καταναλώνετε καθημερινά λόγω της περιεκτικότητας τους σε σημαντικά θρεπτικά συστατικά.
Το γάλα, περιέχει πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, η οποία συμπεριλαμβάνει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα τα οποία βοηθούν στην σωστή ανάπτυξη του σώματος. Επιπρόσθετα περιέχει ιχνοστοιχεία όπως το ασβέστιο, φωσφόρο, κάλλιο και ψευδάργυρο, βιταμίνη Α η οποία βοηθά στην ανάπτυξη και στην όραση, και βιταμίνες του συμπλέγματος Β όπως οι Β1,Β3, Β12και Β5 (παντοθενικό οξύ) οι οποίες είναι σημαντικές για την ανάπτυξη, το νευρικό σύστημα και τον σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Επίσης, υπάρχει μικρή ποσότητα της αντιοξειδωτικής βιταμίνης Γ, η οποία είναι απαραίτητη για τον σχηματισμό και την ανάπτυξη των ιστών του σώματος.
Ασβέστιο: Ανεξαρτήτως, όλοι οι άνθρωποι χρειάζονται το ασβέστιο σε ποσότητα ανάλογη με την ηλικία και την κατάσταση του κάθε ατόμου. Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για την καλή υγεία των δοντιών, στην πρόληψη της οστεοπόρωσης, στην πηκτικότητα του αίματος, στους καρδιακούς παλμούς και στη λειτουργία μυών.
Έρευνες έδειξαν ότι το ασβέστιο που περιέχεται στο γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους, αφού βοηθά στην απορρόφηση λίπους από το στομάχι, το οποίο μπορεί στη συνέχεια να αφαιρεθεί από το σώμα πιο εύκολα. Η συγκέντρωση του ασβεστίου στα λιποκύτταρα, παίζει επίσης πολύ σημαντικό ρόλο στην παχυσαρκία αφού φαίνεται να βοηθά στην μείωση του βάρους.
Σημαντικό στοιχειό είναι ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα δεν περιέχουν ουσίες που να παρεμποδίζουν την απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο. Αντίθετα με ένα διαιτολόγιο πλούσιο σε φυτικές ίνες, πρωτεΐνη και οξαλικό οξύ τα οποία εμποδίζουν την απορρόφηση του ασβεστίου.
Επιπλέον, το φωσφόρο, η λακτόζη, η καζεΐνη, και η βιταμίνη Δ που υπάρχουν στο γάλα ενισχύουν την απορρόφηση και τη διατήρηση του ασβεστίου το οποίο απορροφάται σε ποσοστό περίπου 35%. Η κατανάλωση ασβεστίου πρέπει να διαμοιράζεται κατά τη διάρκεια της ημέρας για να επιτυγχάνεται μεγαλύτερη απορρόφηση.
Η περιεκτικότητα του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων σε ασβέστιο δεν επηρεάζεται από την αφαίρεση του λίπους τους. Αυτό που την επηρεάζει είναι η αφαίρεση της βιταμίνης Δ που βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου και το άπαχο γάλα περιέχει μικρότερη ποσότητα βιταμίνης Δ.
Δυσανεξία στη λακτόζη: Η λακτόζη είναι ο κύριος υδατάνθρακας που περιέχεται στο γάλα. Η απορρόφηση του ξεκινά από το έντερο, στο οποίο ξεκινά να διασπάται σε γλυκόζη και γαλακτόζη με την επίδραση του ενζύμου ονόματι λακτάση.
Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα που συναντάται συχνά στους ανθρώπους. Αυτό συμβαίνει γιατί κάποια άτομα έχουν έλλειψη του ενζύμου αυτούς. Έτσι η λακτόζη σε αυτά τα άτομα, αντί να διασπαστεί, προχωρά στο παχύ έντερο όπου ξεκινούν τα διάφορα φουσκώματα, ναυτία, δυσπεψία, διάρροια και αέρια.
Στην αγορά μπορεί κάποιος να βρει γάλα με μειωμένη λακτόζη που μπορεί να είναι ανεκτό από άτομα που έχουν μερική δυσανεξία στη λακτόζη. Όσο για τα άτομα με ολική δυσανεξία τότε πρέπει να στραφούν σε άλλες επιλογές πλούσιες σε ασβέστιο όπως είναι οι σαρδέλες, αμύγδαλα, μπρόκολο, λάχανο, μαϊντανό, γάλα σόγιας εμπλουτισμένο με ασβέστιο κτλ. Επίσης, συστήνεται το γιαούρτι και το τυρί αφού αυτά τα προϊόντα έχουν λιγότερη λακτόζη από το κανονικό γάλα.
Ημερήσιες ανάγκες σε ασβέστιο
ΗΛΙΚΙΑ |
ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ (mg ασβεστίου) |
Βρέφος 6 μήνες – 1 χρόνος Παιδιά 1-3 χρόνων Παιδιά 4-8 χρόνων Παιδιά 9-18 χρόνων Ενήλικες 19-50 χρόνων Ενήλικες 51-70 χρόνων Ενήλικες 71+ χρόνων Ενήλικες με οστεοπόρωση σε ορμονοθεραπεία HRT Ενήλικες με οστεοπόρωση χωρίς HRT Έγκυες και θηλάζουσες Εγκυμοσύνη >18χρ. |
1 (270mg) 2 (500mg) 3 (800mg) 5 (1200mg) 4 (1000mg) 5 (1200mg) 5 (1200 mg) 4 (1000mg) 5-6 (1200-1500mg) 3-5 (800 -1200mg) 5 (1300mg) 4 (1000mg) |
Γάλα |
Λιπαρά |
Kcal/100ml |
Ολόπαχο |
3% |
59 |
Ημιάπαχο ή ελαφρύ |
1.5 % |
45 |
Άπαχο ή αποβουτυρομένο |
0.1% |
33 |
40% περισσότερο ασβέστιο |
1% |
41 |
Χαμηλή λακτόζη (~80% μειωμένη λακτόζη) |
1% |
41 |
Ασβέστιο στη διατροφή Ισοδύναμα γάλακτος = ~300 mg ασβεστίου
|
Πηγή πινάκων: Σύνδεσμος Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου